آموزش رمان خوب کدام است؟

[اول شخص مفرد]

معیار چهارم شخصیت است

شخصیت‌ها باید سه انتظار بزرگ را برآورده کنند تا بتوان آن‌ها را شخصیت‌های خوب و دقیقی دانست.

اول این‌که شخصیت‌ها باید واقعی باشند. نه به معنای وجود حقیقی در دنیا بلکه به معنای قابل قبول بودن. شخصیت‌های نخ‌نمایی مثل پسر پولدار بد‌اخلاق و دختر زیباروی فقیر همه نمونه‌هایی از تیپ در داستان‌اند. درحالی‌که ما در داستان به دنبال تیپ نمی‌گردیم بلکه به دنبال شخصیت هستیم. مثل هولدن در رمان ناطور دشت، پسر نوجوان و بازیگوشی که با روح معصوم خود جهان را با تمام زشتی‌هایش می‌بیند.

دوم این‌که شخصیت‌ها قابلیت همدردی و هم‌ذات‌پنداری را در وجود خواننده بیدار کنند به‌صورتی که خواننده بتواند خود را جای شخصیت فرض کند.

و سوم: قابلیت به خاطر سپردن و یادآوری را داشته باشند درست مثل یک انسان واقعی در زندگی ما.

 

[اول شخص مفرد]

معیار پنجم صحنه در رمان است

رابرت اشلی می‌گوید: صحنه می‌تواند سه وظیفه را در رمان ایفا کند:

اول آماده کردن مکانی برای زندگی شخصیت‌ها و ماجراهای داستان. دوم به وجود آوردن فضا، رنگ، اتمسفر و حال و هوا. و سوم و مهم‌ترین وظیفۀ صحنه ایجاد محیطی است که اگر تعیین‌کنندۀ رفتار شخصیت‌ها و وقوع حوادث نباشد، حداقل بر نتیجۀ آن‌ها تاثیر می‌گذارد.

مهم‌ترین وظیفه‌ای که رابرت اشلی برای صحنه قائل شده است در داستان داش آکل دیده می‌شود.

صحنۀ رمان در شیراز است که همین حقیقت داستان را بیشتر محقق می‌کند و بر قابل قبول بودن و اعتبارمندی داستان می‌افزاید. صحنه‌ای از دوران خان و خانی و ملوک‌الطوایفی که شخصیت پهلوانان و عیاران را در تنگنا قرار می‎دهند.

 

[اول شخص مفرد]

معیار ششم برای انتخاب یک رمان خوب موضوع و مطلب رمان است

انتظار یک موضوع جدید از رمان غیرممکن است همانطور که پیرنگ جدید وجود ندارد، بلکه هر رمان تنها می‌تواند با نگاهی نو و جلوه‌ای تازه آن را روایت کند.

«برای مثال داستان کوتاه دل تاریکی اثر کنراد را در نظر می‌گیریم: موضوع آن بیانگر این واقعیت است که همه افراد بشر قلب تاریکی دارند. کنراد قهرمان خود را به قاره آفریقا و آسیا می‌فرستد و سفیدپوستان را در معرض جادو قرار می‌دهد. این موضوع جدید نیست اما هیچ نویسنده‌ای این‌گونه ننوشته است.»

 

[اول شخص مفرد]

معیار هفتم ارزش‌های اخلاقی است

هرچند رمان جایی برای پند و اندرز نیست، اما رابرت اشلی اعتقاد دارد که رمان باید دربارۀ مقابلۀ خوبی و بدی، درستی و نادرستی باشد. البته نوع نگاه به این موضوع و نحوۀ انتقال آن می‌تواند کاملا متفاوت باشد. فکر حاکم بر هر اثر و درونمایه آن یکی از نکات مهم در هر رمان خوب است.

 

[اول شخص مفرد]

معیار هشتم معیار تاثیرگذاری است

شاید بتوان این‌طور بررسی کرد که رمان با فرد چه کرده؟ آیا او را به خنده و یا گریه انداخته؟ آیا او را تحت‌تاثیر قرار داده یا نه؟

کاسیوس لونگینوس در کتاب در باب شکوه سخن می‌گوید:

«آن اثری واقعا شکوهمند است که آزمایش مکرر را برتابد و تاثیری ایجاد کند که مقاومت در برابر آن نه‌تنها دشوار بلکه غیرممکن باشد و در ذهن نقش پایدار باقی بگذارد.»



هر چند نمی‌توان به این معیارها به چشم یک فرمول جادویی نگاه کرد، اما می‌توان گفت که معیارها و مقیاس‌هایی که مطرح شد، می‌تواند در ارزیابی رمان‌های خوب و بزرگ به حدی تاثیرگذار باشد.

داستان در جای خودش از مهم‌ترین ابزار‌های ما برای فهم بیشتر زندگی است.

راست هیلز می‌گوید: به نظر من داستان برای اینکه ارزش توجه کردن داشته باشد، باید هدفی داشته باشد. هر هدفی، یک نیت. ولی برای اینکه تبدیل به داستان خوبی شود، نیتش باید به شکلی تفکیک‌ناپذیر با سایر عناصر داستان مثل پیرنگ، ساختار، شخصیت‌پردازی، حال‌وهوا، سبک، چیدمان و غیره ترکیب شود.

اگر نیت و یا منظور داستان به شکلی تفکیک‌ناپذیر با سایر عناصر آن ترکیب نشده باشد، در بدترین حالت یک مقاله است و در بهترین حالت نوعی حکایت یا داستان اخلاقی و به عبارت دیگر داستان پیام‌دار.