هنر معرفی جامع صنایع دستی ایران

[لین]

حصیر بافی:
از جمله هنرهای دستی قدیمی است که همچنان در مناطق شمالی و جنوبی کشور رواج دارد، می توان به حصیربافی اشاره کرد. برای ساخت این محصولات از برگ درخت خرما، ساقه گندم، نی و انواع ترکه ها استفاده می شود. امروزه، این آثار هنری به عنوان سوغاتی خریداری می گردند.
زیرشاخه های مختلف حصیر بافی شامل موارد زیر می باشند:

 

[لین]

بوریا بافی: با استفاده از مواد اولیه نی و علف ساخته می شود.
چیغ بافی: از نی و موی بز بافته می شود و شهر نشین ها آن را پاراوان می نامند.
بامبو بافی: در این نوع حصیر از نی خیزران برای بافت استفاده می شود.
کپو بافی: از برگ درخت خرما برای تهیه آن استفاده می شود.
ترکه بافی: ساخت انواع ظروف با استفاده از شاخه های نازک و باریک درختان و درختچه ها را ترکه بافی می گویند.
ارغوان بافی: ارغوان نام درختچه ای است که از شاخه های آن برای درست کردن انواع سبد استفاده می گردد.
مروار بافی: ساخت انواع سبد به وسیله نوعی چوب ترکه به نام مروار را مروار بافی می نامند.
چم بافی: مشابه ترکه بافی و مروار بافی است.

 

[لین]

صنایع دستی چرمی:
مصنوعات چرمی از جمله محصولات پرطرفدار در فهرست صنایع دستی ایران هستند که در نقاط مختلف جهان دوخته می شوند. این مصنوعات که وابسته به محصولات حیوانی می باشند، از جمله مهم ترین هنرهای دستی صادراتی جهان به شمار می روند.
صنایع دستی چرمی به شیوه های مختلفی اجرا می شود که عبارتند از:

 

[لین]

حکاکی روی چرم: جهت تزیین جلد کتاب استفاده می شود.
سراجی: روش چرم سازی سنتی است که جهت تهیه کیف، کفش، زین اسب و… استفاده می شود.
سوخت روی چرم: واژه سوخت در این هنر دستی به رنگ های تیره ای نظیر قهوه ای پررنگ گفته می شود. این شاخه از چرم سازی در تهیه جلد کتاب استفاده می شود.
معرق چرم: در این روش لایه های هم ضخامت و هم سطح چرم کنار هم چیده می شوند و سپس به هم اتصال می یابند. معرق چرم برای ساخت یا تزیین انواع تابلوهای تزیینی، وسایلی نظیر گوشواره، گردن بند و … استفاده می شود.

 

[لین]

رنگ سازی سنتی:
این رشته پس از گسترش صنایع بافت و نساجی رواج پیدا کرد. در رنگ سازی سنتی رنگدانه گیاهان طبیعی با یکدیگر ترکیب و رنگ های طبیعی تولید می گردند.
از مهم ترین گیاهان مورد استفاده در صنایع رنگ سازی می توان به روناس، انار، پیاز و روغن کوهی اشاره کرد. در این رشته، گاهی از لارو حشرات نیز برای رنگ سازی استفاده می‌شود.
این رشته از صنایع دستی ایران مشتمل بر موارد مختلف زیر است:

 

[لین]

ساخت رنگ های گیاهی: با استفاده از پوست انار، پیاز و… تهیه می شود.
ساخت رنگ های حیوانی: از پرهای حشره کوچکی به نام قرمز دانه استفاده می شود.
ساخت رنگ های معدنی: به وسیله مواد معدنی مختلفی نظیر سرب اکسید تهیه می شود‌.
ساخت رنگ های شیمیایی: به وسیله مواد شیمیایی ساخته می شود.
مرکب سازی: شامل مرکب نگارگری و مرکب خوشنویسی است.

 

[لین]

رنگرزی سنتی:
رنگرزی در صنایع مختلفی از قبیل صنعت چوب و صنایع کاغذ و روی انواع بافت (از قبیل ابریشم و پنبه) استفاده می گردد.

 

[لین]

پوشاک سنتی:
بانوان روستایی، عشایر و … در نقاط مختلف کشور انواع پوشاک سنتی را تولید می کنند که نشانه هایی از فرهنگ آنها می باشند. این پوشاک سنتی در واقع زیرمجموعه رشته بافت و چرم هستند. از انواع پوشاک مزبور می توان به لباس اقوام، بالاپوش ها، پاپوش های سنتی مانند چاروق، چموش، کلاش و گیوه اشاره کرد.

 

[لین]

صنایع دستی متفرقه:
برخی از هنرهای دستی هستند که به تازگی ایجاد شده اند و قدمت کمتری دارند. از جمله این هنرها می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
صنایع دستی وابسته به کاغذ: این صنایع شامل کتاب سازی، صحافی، جلدسازی، و کاغذ بری سنتی می شوند.
صنایع دستی دریایی: این صنایع از مناطق ساحلی و شهرهای نزدیک به دریا شروع شد. از آثار دستی زیبا در این زمینه می توان به تراش دادن صدف و نقاشی روی آن اشاره کرد.
تلفیق معماری و صنایع دستی: این تلفیق به ایجاد رشته هایی از قبیل گچبری، آئینه کاری، نقاشی سنتی و دیواری، آجرکاری و ساروج انجامید.
ساخت آلات موسیقی و سازهای سنتی ایران: برای ساخت گیتار، سه تار و … استفاده می شود.
نقاشی و حکاکی روی استخوان : از جمله صنایع دستی جدید به شمار می رود.

 

[لین]

شناخته شده ترین صنایع دستی ایران:
فرش های دستباف ایرانی جزو مهم ترین و شناخته شده ترین صنایع دستی ایران هستند که با طرح های زیبا و با تکیه بر طرح های قومی و ملی بافته می شوند. این آثار هنری نه تنها در داخل کشور بلکه در سطح بین المللی شناخته شده هستند. در واقع، فرش و سایر صنایع مشابه آن نظیر قالیچه، گلیم و زیلو اهمیت زیادی در سطح جهانی دارند.
دیرینگی این آثار هنری به دوره هخامنشی بر می گردد و نقش مهمی در معرفی فرهنگ و هنر به جهانیان ایفا می کند. نمونه هایی از قالی ایرانی به دلیل زیبایی های بی نظیری که دارد در موزه های کشور به معرض نمایش در آمدند. برخی از آنها نیز به صورت تابلو فرش بافته می‌شوند و در عمارت ها و خانه ها نصب می گردند.
همانطور که می دانید فرش های ایرانی با مواد اولیه مختلفی نظیر پشم و ابریشم بافته می شوند. از این میان، فرش هایی که با ابریشم بافته می‌شوند و دارای چله کشی ابریشم می باشند ارزش بیشتری نیز دارند.