هنر معرفی جامع صنایع دستی ایران

[لین]

فلز در دوره ایران باستان کشف شد و جهت تهیه ظروف و ابزار مورد نیاز دیگر مورد استفاده قرار گرفت. نمونه هایی از این وسایل فلزی از دوران ایران باستان کشف شده اند. امروزه، این صنایع دستی به صورت نقره کاری و مس کوبی اجرا می شوند.

 

[لین]

این نوع از صنایع دستی ایران شامل انواع متفاوتی است که عبارتند از:

دوات گری: ساخت اشیای فلزی از جمله سماور و سینی به روش سرد را می گویند.
حکاکی روی فلز: نوعی روش چاپ دستی که برای حک تصویر و حروف و کلمات روی فلز استفاده می شود.
قلم زنی: تزیین و کندن نقوش بر روی اشیای فلزی به ویژه مس، طلا، نقره و برنج را می گویند.
ملیله کاری: به وسیله مفتول های نازک نقره روی فلز انجام می شود و در اردبیل، زنجان و بروجرد بیشتر مرسوم است.
زرگری: زیور آلاتی که به وسیله طلا یا زر ساخته می شوند.

 

[لین]

این گروه از صنایع دستی ایران زیباترین ظروف و وسایل تزئینی هستند که ساخت آنها بسیار سخت می باشد. این اشیا جزو گران ترین صنایع دستی کشورمان هستند که توسط ماهرترین اساتید صنعتگر ساخته می شوند. دیرینگی این هنرهای دستی به ۵۰۰۰ سال پیش برمی گردد و در آن تلفیقی از رنگ های مات بر روی کاشی یا فلز انجام می شود.

 

[لین]

زیرشاخه های مختلف میناکاری شامل موارد زیر می باشند:

مینای خانه بندی: در این روش اشیای مختلف را به وسیله سیم های نازک برنجی به صورت خانه خانه تزیین می کنند.
مینای مرصع: سخت ترین رشته میناکاری است که در آن ظروف به وسیله نگین یا سنگ های تزئینی مزین می گردند.
مینای نقاشی: در این زیرشاخه پس از کشیدن لعاب سفید روی ظروف آنها را طراحی و رنگ آمیزی می کنند.
مینای مشبک: ایجاد منافذ مختلف با طرح های خاص روی ظروف میناکاری را می گویند.
مینای صبی: در مینای صبی، میناکاری بر روی طلا انجام می شود و بنابراین جزو زیورآلات می باشد.

 

[لین]

سفالگری:
این رشته که دیرینگی آن به دوران ایران باستان بر می گردد، به دلیل دسترسی به عنصر خاک از گذشته های دور رواج داشته است. ظروف سفالی در گذشته از ترکیب آب و خاک به وجود می آمدند. بعدها خاک رس جایگزین خاک معمولی شد.

کوزه ها و کاسه های یافت شده در بناهای تاریخی، برجسته ترین سفالینه های تاریخی شناخته شده و از قدیمی ترین صنایع دستی ایران هستند. در کل، ظروف سفالی به انواع بدون لعاب و لعاب دار تقسیم می شوند.

 

[لین]

سفال گری شامل دو نوع زیر می باشد:
بدون لعاب: سفال گری با دست، چرخ کاری، نقش برجسته سفالی
لعاب دار: سفال دوغابی، لعاب سازی، نقاشی روی لعاب، نقاشی زیر لعاب، کاشی کاری، خرمهره سازی و …

 

[لین]

آبگینه:
یکی از زیباترین صنایع دستی ایران آبگینه است که انواع تاریخی آنها در نقاط مختلف کشور کشف شده اند. زیباترین این آثار در موزه آبگینه واقع در خیابان ۳۰ تیر تهران نگهداری می شوند.

 

[لین]

صنایع دستی آبگینه شامل زیرشاخه های زیر می باشد:

شیشه گری: هنر شکل دادن به شیشه است که به سه روش فوتی و فوتی-قالبی و قالبی اجرا می شود. از انواع شیشه گری می توان به بارفتن، دوپوست و سه پوست اشاره کرد.
تزیین شیشه: این شاخه از صنایع دستی آبگینه، شامل تزیین وسایل شیشه‌ای پس از ساخت می‌شود. روش‌های انجام این هنر دستی به شرح زیر می‌باشند:
تراش روی شیشه: جهت تزیین محصولات دکوری کاربرد دارد.
نقاشی روی شیشه مینایی: بعد از ایجاد ظروف شیشه ای روی آنها را نقاشی می کنند‌.
نقاشی پشت شیشه: سخت تر از نقاشی روی شیشه است.
آبگزکاری: در این روش از تغییرات حرارت ناگهانی بر روی شیشه استفاده می کنند. در نتیجه، ترک خوردگی های حاصل از این تغییر حرارت را تبدیل به نقوش زیبا می کنند.
مات کاری: در مات کاری از نوعی ماده شیمیایی به نام اسید فولوریدریک استفاده می کنند که می تواند سطح خارجی شیشه را در خود حل کند. بدین ترتیب، شیشه رنگ مات به خود می گیرد.
تلفیق شیشه و فلز: شیشه و فلز با هم تلفیق می شوند و آثار زیبایی حاصل می شوند.

 

[لین]

صنایع دستی چوبی:
این آثار هنری به طور گسترده در شهرهای مختلف کشور ساخته می شوند. از انواع این آثار می توان به خراطی، ساخت معرق، منبت کاری، خاتم کاری و مشبک اشاره کرد.
زیرشاخه های مختلف صنایع دستی چوبی عبارتند از:
پیکرتراشی: در این زیرشاخه، پیکرتراش سعی می کند که آناتومی مختلف بدن انسان، پرندگان و حیوانات را به وسیله چوب ایجاد کند.
ارسی سازی: در و پنجره هایی هستند که به صورت عمودی باز و بسته می شوند.
خاتم کاری: ایجاد چند ضلعی های منظم با تعداد اضلاع متفاوت را خاتم کاری می گویند.
سوخت روی چوب: در این روش چوب را با استفاده از مفتول فلزی داغ می سوزانند و آثار هنری مختلفی خلق می کنند.

 

[لین]

صنایع دستی سنگی:
تراش سنگ و حکاکی روی آن از جمله نخستین صنایع دستی ایران بوده است که به مرور تغییر زیادی می یابد. در واقع، پس از کشف سنگ های زیبا و تزئینی، تراش و حکاکی روی سنگ راه را برای تراش و ساخت زیورآلات باز کرد.