در حال تایپ رمان توفش | تیفانی کاربر انجمن بوکینو

[Tifani]

***
روزها پشت سر هم می‌گذشتند. آرام، بی‌رحم و شبیه هم؛ اما در دل آن روزهای شلوغ و پر از هیاهوی اداری، تنها چیزی که احمد را سر پا نگه می‌داشت، آن نگاه بود. آن چند ثانیه‌ی لعنتی. آن چشم‌های زخمی که نه ترسیده بودند، نه عقب کشیده بودند؛ تنها با یک اخم، بیشتر از صدها فریاد در وجودش رسوخ کرده بودند. در فرماندهی، پشت میزهای پر از نقشه و گزارش و مهرهای بی‌جان می‌نشست؛ اما فکرش هزار فرسنگ آن‌طرف‌تر بود. دست خط‌های ناآشنا را روی پرونده‌ها دنبال می‌کرد، اما چشمش در جست‌وجوی همان شال کرم‌رنگی بود که فقط یک‌بار در باد لرزیده ‌بود.
بعضی شب‌ها به عمد دیر به خانه می‌رفت. می‌گفت «کار هست»، اما نه کاری مانده‌ بود، نه رمقی برای کار. فقط دلش می‌خواست در کوچه‌ها قدم بزند، در تاریکی خیابان‌های باران‌خورده، شاید اتفاقی رد آن شبح را بگیرد. شاید گوشه‌ای از بازار کنار چراغ‌نفتی مغازه‌ای، دختری بایستد که بوی خاک باران‌خورده بدهد.
حتی در چهره‌ی زنانی که از کنارش رد می‌شدند، نشانه‌ای می‌جُست. چشم‌هایی شبیه، لبخندی شبیه، حتی نحوه‌ی بستن روسری! اما هیچ‌کدامش او نبودند. او فقط آمده‌ بود که آتش بزند و برود و این نبودنش، مثل شعله‌ای آرام اما پیوسته، داشت احمد را می‌سوزاند.
بی‌بی غر می‌زد. از بی‌خوابی‌ها، از بی‌اشتهایی، از لباس‌هایی که روزها عوض نمی‌شدند. احمد اما فقط لبخند نصفه‌نیمه‌ای می‌زد. چه می‌توانست بگوید؟ که عقلش را، دلش را، هویتش را، همه را به دست زنی سپرده که حتی اسمش را نمی‌داند؟
شورش‌های منطقه‌ی بالا، بازارچه‌ی کهنه، کوچه‌ی خواجه‌پور… هرجا که ردّی از جمعیت و اعتراض بود، خودش را می‌رساند. بی‌این‌که ماموریت مستقیمی داشته‌ باشد. بی‌آنکه لزومی باشد. فقط با یک امید گنگ. اما نبود. انگار که آن روز فقط خیال بوده باشد. مثل تصویری که فقط در تب و لرز می‌بینی. مثل توهمی که وقتِ تب چهل‌درجه به سراغت می‌آید و بعد ناپدید می‌شود و احمد… هر روز بیشتر مطمئن میشد که آن دختر آمده بود فقط یک کار بکند: دل از او ببرد.
ساعت از نیمه‌شب گذشته بود. چراغ‌های ماشین در مه رقیقی که بر شالیزارها افتاده بود، خطی کمرنگ و لرزان بر جاده‌ی باریک می‌کشیدند. احمد پشت فرمان ابرو در هم کشیده، بی‌آن‌که حتی به اطراف نگاهی بیندازد با سرعتی یکنواخت پیش می‌رفت. خستگی نه در تنش که در فکرش لانه کرده بود. مثل باری که هر روز سنگین‌تر میشد و روی شانه‌اش می‌نشست. از دور چراغ‌های سرد و زرد عمارت پدری چون فانوسی بی‌روح در دل تاریکی می‌درخشید. بنای قدیمی، با سقف شیروانی و ستون‌هایی که خاطرات هزار وعده و وعید را یدک می‌کشیدند، حالا بیشتر به قلعه‌ای خالی می‌مانست. همین که ماشین را روبه‌روی ورودی متوقف کرد درب چوبی حیاط با ناله‌ای آرام گشوده شد. اقا سید، پیرمردی با قامت خمیده و نگاهی گرم، بیرون آمد. لباس بلند خاکستری‌اش در نسیم شبانه تکان می‌خورد و فانوس کوچکی در دست داشت که نور لرزانش به چهره‌ی مهربانش گرمایی محو می‌داد.
- قربان، بالاخره برگشتین.

 

[Tifani]

صدایش آرام بود، اما از لای چین‌هایش سال‌ها خدمت، صبر و دلسوزی می‌تراوید. احمد سر تکان داد و پیاده شد. دست‌هایش را در جیب فرو برده‌ بود. بارانی چرمی‌اش از مه خیس شده بود و موهای جلوی پیشانی‌اش کمی به صورتش چسبیده بودند. فقط سری برای پیرمرد تکان داد و با همان صدای بم و گرفته‌اش گفت:
- چیزی نگین سید. فقط بذار امشب هیچ‌کس چیزی نگه.
سید آهی کشید، سر تعظیم فرود آورد و کنار رفت. احمد خواست از پله‌ها بالا برود اما صدایی مانعش شد. سکوت نیمه‌شب، هنوز روی دیوارهای ضخیم عمارت سنگینی می‌کرد که صدای برخورد عصایی چوبی با کف موزاییک‌فرش حیاط مثل زنگ بیدارباش در پادگان طنین انداخت. احمد که تازه پالتویش را به آقا سید داده بود، فقط چشم چرخاند. نیازی به دیدن نبود. این صدا، برای همه‌ی اهل خانه آشنا بود. بی‌بی آمده‌ بود. زنی بلندقد، با قامتی استوار، صورتی استخوانی با گونه‌هایی برجسته و ابروهایی کشیده و درهم. چادری سیاه به دور خود پیچیده‌ بود که سایه‌اش را کشیده‌تر و اقتدارش را سنگین‌تر می‌کرد. نگاهش، برنده و تیز، درست مثل کلماتی که از دهانش بیرون می‌آمدند؛ بی‌ملاحظه، بی‌واسطه، بی‌رحم. از میان سایه‌ها با گام‌هایی محکم بیرون آمد.
احمد فقط ایستاد، دستی به یقه‌اش کشید مثل سربازی که فرمانده‌اش وارد شده باشد. اما سکوت را نشکست. این قانون نانوشته‌ی خانه بود: اول بی‌بی حرف می‌زد، بعد باقی. نگاهش را مستقیم در چشمان نوه‌اش دوخت و گفت:
- این چه ریختیه این وقت شب؟ از جنگ برگشتی یا از میخونه؟
احمد نفسش را آرام بیرون داد. لبخند نزد. از آن شب‌ها بود که بی‌بی، جای زخم‌زدن، زبان تیزش را تیزتر کرده بود. بی‌بی جلوتر آمد. عصایش را آرام روی زمین گذاشت. نوک تیز آن درست روی موزاییکی نشست که احمد پایش را رویش گذاشته بود. نگاهش حالا کمی خسته‌تر بود، اما صدایش نه.
- توی این شهر همه به اسم تو می‌لرزن، اما من خوب می‌دونم کی از چی می‌لرزه. زن اگه افتاده باشه به جون دلِ مرد، دیگه نه تفنگ کار می‌کنه، نه نشان.
احمد چشم تنگ کرد. دلش می‌خواست چیزی بگوید، اما بی‌بی دستش را بلند کرد. اجازه نداد.
- من بچه‌بازی بلد نیستم احمد. اگه دل دادی تکلیفشو روشن کن. اگه ندادیم، انقدر دور خودت نپیچ که گره‌ات بخوره به بند دل خودت.
صدایی در گلوی احمد لرزید، اما بالا نیامد.
- هر چی هست، از اون دختره‌ست. نگاهت، طرز راه رفتنت، حتی بوی خستگی‌ت فرق کرده. من مادرِ پدرت بودم فکر کردی نمی‌فهمم؟
و بعد آرام برگشت. عصایش را به زمین کوبید و با همان وقار سلطنت‌گونه‌اش وارد خانه شد.
آقا سید که کنار ایستاده بود، سرفه‌ای کرد و زیر ل*ب گفت:
- خدا به دادش برسه اگه عاشق شده باشه.
احمد فقط به درِ بسته‌ی پشت سر بی‌بی نگاه کرد. دیوار خانه بوی زخم‌خورده‌ی خاطرات گرفته بود.
و حالا یک چهره، یک دخترِ ناشناس، در سکوتِ شب، طنین‌اش بلندتر از تمام فریادهای دنیا بود. از پله های‌ جلوی درب بالا رفت و وارد خانه شد. بوی چوب خیس، کتاب‌های قدیمی و آتش نیمه‌خاموش بخاری در فضای خانه پیچیده بود. سکوت مثل پتویی سنگین روی فضا افتاده بود. تنها صدای تیک‌تاک ساعتی قدیمی از انتهای سالن شنیده میشد. کت و کلاهش را کند، آن‌ها را روی صندلی کنار در رها کرد و با گام‌هایی سنگین از پله‌های چوبی وسط سالن بالا رفت و از میان چندین درب طبقه بالا، وارد اتاق کار شد. دفتر کهنه‌ی یادداشتش هنوز باز بود. اما دست‌نوشته‌ها هیچ‌کدام ادامه نیافته بودند. فقط کلماتی نیمه‌کاره، جملاتی بی‌پایان… . نگاهش را از کاغذ برداشت. پنجره را باز کرد. بوی شالیزار، بوی زمین خیس و صدای دور گله‌ی قورباغه‌ها، همگی با هم هجوم آوردند. ایستاد. به بیرون خیره شد. در دل شب، فقط یک تصویر بود که هر شب و هر روز تکرار میشد: دختری با شالی کرم، نگاهی سرکش و صدایی که آرام اما خنجر بود. هر زنی از کنارش می‌گذشت، به چشمش بی‌چهره بود. هر نگاهی، هر صدایی، در نهایت به او ختم میشد. «اومدی که فقط آتیش بندازی و بری… لعنتی.» زیر ل*ب زمزمه کرد. چشم‌هایش را بست. اما تصویر محو نمیشد. نه حالا، نه هیچ شب دیگری.

 

[Tifani]

***
روزها یکی پس از دیگری آمدند و رفتند. انگار تقویم تنها کاری که بلد بود، تکرار بود. صبح‌ها مثل قبل با بوی چای و صدای پاهای آقا سید روی پله‌های چوبی شروع می‌شدند و شب‌ها با سکوت سنگین خانه‌ی قدیمی و نور کم‌رمق چراغ‌های نفتی به پایان می‌رسیدند. احمد حالا بیشتر شبیه خودش شده بود. نه آن مردِ بی‌قرارِ شب‌های بارانی، نه آن افسر سرگردانی که از پشت هر پنجره دنبال چشم‌هایی بی‌نام می‌گشت. لباس‌ها مرتب، موها شانه‌خورده، حرف‌هایش کوتاه و حساب‌شده. بی‌بی با غرور تماشایش می‌کرد. آقا سید زیر ل*ب شکر می‌گفت که بالاخره «آقامون برگشت به زندگی.» حتی شام‌ها کنار سفره‌ی چوبی نشیمن، شوخی‌های نصفه‌نیمه‌ی احمد با خواهرزاده‌های کوچک‌ترش، صدای خنده‌ی خفه‌ی مادر و نگاه رضایتمند پدر نشان از آرامشی داشت که خیال می‌رفت ماندگار شده.
آن روز آفتاب بی‌رمق بهاری از لابه‌لای شیشه‌های مات پنجره‌ی عمارت به داخل می‌تابید. بوی چای تازه‌دم و نان برشته در فضای سالن پیچیده‌ بود. صدای خفیف رادیو از اتاق بی‌بی می‌آمد و سید مثل همیشه با دمپایی‌های پشمی‌اش از اتاقی به اتاق دیگر می‌رفت و زیر ل*ب غرغر می‌کرد. احمد کنار میز نشسته‌ بود. برخلاف روزهای قبل، لباس نظامی نپوشیده بود. پیراهن سفید ساده‌ای به تن داشت و موهایش مرتب‌تر از همیشه بود. بی‌بی با چادر گل‌برجسته سوغاتی‌اش در صندلی روبه‌روی او نشسته‌ بود و با عینکش به بافتنی‌ای نگاه می‌کرد که انگار فقط برای مشغول کردن ذهنش بود، نه برای پوشیدن کسی. نگاهش گه‌گاه از روی میل‌ها بالا می‌رفت و بی‌صدا احمد را برانداز می‌کرد. سید با سینی چای وارد شد. لیوان‌ها را با وسواس کنار دستشان گذاشت و گفت:
- خدا رو شکر، بالاخره یه روز مثل آدم تو خونه نشستین قربان! همه‌مون گفتیم کار دست خودت دادیا.
بی‌بی با چشم‌غره نگاهش کرد و گفت:
- واسه چی چشم نذاشتی رو دهنت سید؟ مرد تا وقتی حرف نزنه سنگین‌تره.
احمد نیم‌لبخند محوی زد. چای را برداشت. حرارتش به کف دستش خوش نشست. انگار مدتی بود دلش برای همین سادگی‌ها تنگ شده بود. اما آرامشش چندان دوام نیاورد. درب عمارت با ضرب باز شد. صدای قدم‌های شتاب‌زده‌ی سربازی از حیاط تا ایوان رسید. چند لحظه بعد همان سرباز با نفس‌بریده وارد شد. کلاهش را برداشت، سلام داد و منتظر ایستاد.
احمد، آرام چای را روی میز گذاشت. سرباز گفت:
- قربان، از ستاد پیام رسید. اوضاع دانشگاه به هم ریخته. جمعیت زیادی جمع شدن. تیراندازی هم شنیده شده. گفتن خودتون سریع بیاین.
بی‌بی با اخمی تند میل بافتنی را پایین گذاشت. ل*ب‌هایش محکم روی هم فشرده شد. نگاهی تیز به احمد انداخت و آرام گفت:
- بازم شورشه؟
احمد فقط سر تکان داد. بلند شد. پیراهنش را مرتب کرد. به سید نگاه کرد:
-پالتو و کلاه رو بیار. سریع.
بی‌بی بلند نشد، اما صدایش سرد و سنگین بود:
- حواست باشه احمد، اینبار دل من یه چیز دیگه میگه.
احمد مکث کرد. فقط یک لحظه، همان‌قدر که لازم بود تا نگاهش در نگاه نگران بی‌بی قفل شود. چیزی نگفت. نه قولی، نه لبخندی. فقط چرخید، پالتو را گرفت و همراه سرباز، در سکوت، از درب عمارت خارج شد.

 

[Tifani]

باد آرام از میان درختان حیاط گذشت و رد نمناک صبحگاهی را بر سنگ‌فرش‌ها جا گذاشت. احمد همراه با سرباز با گام‌هایی تند از درب عمارت بیرون رفت. پالتو را نیمه‌راه پوشید، یقه‌اش را بالا داد و سوار بر ماشین ارتشی شد که صدایش از دور قابل‌تشخیص بود. راننده بی‌درنگ راه افتاد و چرخ‌ها، گل‌های شب‌باران‌خورده‌ی حاشیه‌ی کوچه را لگد کردند.
در طول مسیر، به پنجره‌ی بخارگرفته‌ی کنارش خیره ماند. سکوت درون ماشین به‌اندازه‌ی هر فریادی گویاتر بود. نگاهش درون مهِ صبحگاهی گم شده بود، اما ذهنش نه آرام بود و نه تهی. با کمی نزدیک شدن، بوی باروت و فریادهای پراکنده، در ذهنش جان می‌گرفت. دلش گرفته بود. نه از مأموریت و نه از مسئولیت؛ از چیزی گنگ. حس آن صبح لعنتی، حس آن اخم کوتاه، دوباره ته سینه‌اش می‌پیچید.
ماشین روبه‌روی ستاد فرماندهی توقف کرد. بی‌درنگ پیاده شد. سرباز در را برایش باز کرد و پیشاپیش راه افتاد. فضای ستاد پر از رفت‌وآمد افسران و سربازان انگلیسی بود. صدای بی‌سیم‌ها و قدم‌های سنگین در راهروهای نمور پیچیده‌ بود. یکی از سربازان جلو آمد.
- قربان چند نفر از لیدرهای تجمع رو گرفتیم. توی بازداشتگاه منتظرن. می‌خواین الان بازجویی شروع شه؟
احمد سری تکان داد. لحنش کوتاه بود، بدون تردید.
- بیاریدشون یکی‌یکی. مثل همیشه. چشم‌بسته، پرونده رو اول بدین دستم.
دقایقی بعد درب اتاق بازجویی باز شد. صدای کشیده‌شدن صندلی روی زمینِ سیمانی و نفس‌های سنگین نخستین بازداشت‌شده فضا را پر کرد.
چشم‌ها بسته. دست‌ها بسته. صورت نیمه‌تار. احمد پشت میز پرونده را باز کرد. سوال پرسید. نه با خشونت، نه با نرمی. فقط با آن صدای صاف و فرمانده‌ای همیشگی‌اش. پاسخ‌ها کوتاه بود، گاه از سر ترس، گاه از لجاجت. احمد اما به‌ دنبال چیز خاصی نبود. نفر دوم. نفر سوم. بالاخره نفر چهارم را آوردند.
دختری با قدی متوسط، دستی بسته و چشمانی که با پارچه‌ای مشکی پوشیده‌ شده‌ بود. موهایش از زیر روسری بیرون زده‌ بود. آرام نشست. صدایی از او درنیامد. احمد دست برد، پرونده را برداشت. مشخصات را مرور کرد. متولد رشت، دانشجوی ادبیات. سابقه‌ی شرکت در اعتراضات، گزارش‌های غیرمستقیم.
سکوت کرد. از جایش بلند شد، آهسته به دور صندلی‌اش چرخید. پشت سر دختر ایستاد. خواست حرف بزند، اما جمله در گلو ماند. نمی‌دانست چرا، اما صلابتی در نشستن دختر بود. در بی‌صدا بودنش. در مقاومتی که حتی قبل از شروع پرسش‌ها در فضا پیچیده بود. نفسش را آهسته بیرون داد.
- اسمت چیه؟
دختر سکوت کرد.
- اسمت رو پرسیدم.
ل*ب‌های دختر کمی لرزید. اما صدایش محکم بود. آرام، شمرده:
- اون‌هایی که بهم دستبند زدن، اسمم رو تو پرونده نوشتن. بخونین.
احمد ل*ب پایینش را گاز گرفت. جایی در سینه‌اش فشرده شد. این صدا… این طرز ایستادگی… این خونسردی زهرآگین. یادش نمی‌آمد کجا. اما انگار جایی، روزی، درست با همین تُن، با همین صلابت، کسی مقابلش قرار گرفته بود.
نفسش را محکم‌تر بیرون داد. پرسید:
- بار آخری که توی تجمع بودی، کِی بود؟
دختر سرش را بالا نگرفت. اما کلماتش با طعنه رد شد:
- هر وقت صدای مردم بالا بره، من هستم.
و این جمله، تیری شد به نقطه‌ی مبهمی در خاطر احمد.
حرفی نزد. فقط برای لحظه‌ای ایستاد. دستانش را پشت کمر گره کرد. حس می‌کرد باید این دختر را بشناسد. اما چطور؟ از کجا؟
صدای در که باز شد، یکی از سربازان داخل آمد:
- قربان، اگه اجازه بدین فرمانده‌ی ارشد منتظرن.
احمد بدون آن‌ که نگاه از دختر بردارد، گفت:
- فعلاً این یکی رو اینجا نگه دارین. بعداً خودم باهاش حرف می‌زنم.
و وقتی از در بیرون رفت، هنوز آخرین کلمات دختر درون ذهنش چرخ می‌زد:
«هر وقت صدای مردم بالا بره، من هستم…»
احمد نمی‌دانست چرا این جمله نظرش را جلب کرده، کم ندیده بود و نشنیده بود از زبان این مردم زبان نفهم! اما می‌دانست، چیزی در این دختر بود. چیزی که داشت درِ بسته‌ی یک خاطره‌ی قدیمی را با زور باز می‌کرد.