تاریخچه کامل اندروید

[Blueberry]

اگر شما نیز از کاربران قدیمی اکوسیستم اندروید باشید، احتمالاً این حس را دارید که از زمانی که به خاطر می‌آورید این سیستم‌عامل محبوب، بخش همیشگی و جدایی‌ناپذیر تجربه‌ی شما در دنیای گوشی‌های هوشمند بوده است؛ از این رو، شاید باورش سخت باشد که از زمان عرضه‌ی اولین گوشی مبتنی بر اندروید تنها کمی بیشتر از یک دهه و نیم می‌گذرد.
بدون شک عاملی که باعث موفقیت بزرگ اندروید شد، تصمیم سرنوشت‌ساز گوگل به تبدیل آن به پروژه‌ای متن‌باز بود. متن‌باز بودن اندروید که آن را در تقابل مستقیم با رقیب قدر و انحصارطلبش iOS اپل قرار می‌دهد، محبوبیت روزافزون این سیستم‌عامل را بین سازندگان موبایل غیر گوگل به همراه داشت؛ به‌طوری‌که تنها چند سال پس از عرضه‌ی اندروید 1.0، گوشی‌های هوشمند مبتنی بر این سیستم عامل را می‌شد در هر کجا پیدا کرد.
اندروید با پشت سر گذاشتن رقیبانی چون سیمبیان، بلک‌بری، پالم، وب‌اواس و ویندوز فون به محبوب‌ترین سیستم‌‌عامل موبایل در دنیا تبدیل شد و بیش از سه‌میلیارد دستگاه در سراسر جهان مبتنی‌بر اندروید هستند. در واقع، iOS اپل تنها پلتفرمی است که هنوز رقیب جدی اندروید محسوب می‌شود و به نظر نمی‌آید این وضعیت به این زودی‌ها تغییر کند.
حالا که ۱۶ سال از تولد اندروید می‌گذرد و بسیاری از کاربران گوشی‌های هوشمند از زبان طراحی Material You و قابلیت‌های جدید اندروید ۱۴ لذت می‌برند،‌ بیایید به تاریخچه‌ی پر فرازونشیب سیستم عامل اندروید و تغییراتی که در این مدت داشته است،‌ نگاهی بیندازیم.

 

[Blueberry]

داستان اندروید از اکتبر ۲۰۰۳ شروع شد؛ یعنی بسیار پیش‌تر از زمان همه‌گیری اصطلاح «گوشی هوشمند» و چندین سال پیش از آنکه اپل اولین آیفون و همراه با آن اولین نسخه‌ی iOS را معرفی کرد. شرکت اندروید در پالو آلتوِ کالیفرنیا تأسیس شد و بنیان‌گذاران آن چهار مرد جوان به نام‌های ریچ ماینر، نیک سیرز، کریس وایت و اندی روبین بودند. آن زمان، رابین گفته بود شرکت اندروید قرار است «دستگاه‌های موبایل هوشمندتری توسعه دهد که نسبت به موقعیت مکانی و علایق کاربر، آگاه‌تر باشند.»
روبین در سخنرانی ۲۰۱۳ خود در توکیو فاش کرد که سیستم عامل اندروید ابتدا قرار بود نسخه‌ی بهبودیافته‌ی سیستم‌عامل دوربین‌های عکاسی دیجیتال باشد؛ اما حتی همان روزها هم بازار دوربین‌های عکاسی دیجیتال در حال ریزش بود. تنها چند ماه طول کشید تا بنیان‌گذاران شرکت اندروید برنامه‌های اولیه خود را کنار بگذارند و در مسیر استفاده از این سیستم‌عامل در گوشی‌های موبایل گام بردارند.
در سال ۲۰۰۵، فصل بزرگ دیگری در تاریخ اندروید رقم خورد؛ گوگل شرکت اندروید را خرید. روبین و بنیان‌گذاران دیگر، همچنان در شرکت اندروید تحت مالکیت گوگل باقی ماندند تا روی توسعه‌ی این سیستم‌عامل کار کنند. تصمیم بر این شد که از لینوکس برای توسعه‌ی اندروید‌اواس استفاده شود و همین تصمیم سرنوشت‌ساز، اساسی شد برای اینکه اندروید به‌عنوان پروژه‌ی متن‌باز به رایگان دراختیار تمام سازندگان گوشی‌های موبایل قرار گیرد. گوگل و تیم توسعه‌دهنده‌ی اندروید به این نتیجه رسیدند که این شرکت نه ازطریق انحصاری کردن برند، بلکه با ارائه‌ی خدماتی که مبتنی بر این سیستم‌عامل بود، از جمله اپلیکیشن‌ها، می‌توانست به سود قابل‌توجهی دست پیدا کند.

 

[Blueberry]

روبین تا سال ۲۰۱۳ به‌عنوان مدیر تیم اندروید در گوگل باقی ماند؛ اما یک سال بعد به‌دنبال انتشار اسنادی از سوءرفتار جنسی روبین و رفتارهای نامناسبش با کارمندان، مجبور به ترک گوگل شد تا استارتاپ مرکز رشد خودش را راه‌اندازی کند. او در نهایت این استارتاپ را نیز رها کرد تا در سال ۲۰۱۷ با پروژه‌ی ناموفق اسنشال فون به دنیای گوشی‌های هوشمند برگردد. روبین این روزها دیگر در مرکز توجه رسانه‌ها نیست، اما میراث او زیر نظر گوگل روزهای خوشی را سپری می‌کند.
لوگوی بسیار‌ آشنای اندروید که شبیه ترکیبی از ربات و حشره‌ای سبز رنگ است، توسط ارینا بلاک زمانی که هنوز در گوگل مشغول به کار بود، طراحی شد. طبق گفته‌ی بلاک، تنها خواسته‌ی تیم طراحی گوگل از او این بود که لوگو شبیه ربات به نظر برسد (شاید به خاطر علاقه‌ی رابین به اسباب‌بازی ربات جنگ ستارگانش). بلاک همچنین گفت بخشی از طراحی نهایی لوگوی اندروید الهام گرفته از علامت «مردانه» و «زنانه»‌ سر در سرویس‌های بهداشتی عمومی بوده است.

 

[Blueberry]

بلاک و گوگل هر دو تصمیم گرفتند خود ربات اندروید هم مثل سیستم‌عامل، پروژه‌ای متن‌باز باشد. تقریباً هر شرکت بزرگ دیگری با تمام وجود از لوگوی خود دربرابر هرگونه تغییر در طراحی و استفاده‌ی دیگران محافظت می‌کند، اما ربات اندروید به‌لطف مجوز حق تکثیری که گوگل برای آن صادر کرده، تاکنون توسط هزاران نفر در سراسر دنیا مورد استفاده قرار گرفته و طراحی آن دستکاری شده است.
لوگوی اندروید که به «اندی» نیز مشهور است، در سال ۲۰۱۹ همراه با برند اندروید بازطراحی شد و اگرچه حالا بخش زیادی از بدنش را از دست داده، حضورش در تمام محصولات مرتبط با برند اندروید مشهودتر است.

عرضه اندروید 1.0​

سال ۲۰۰۷ بود که اپل با عرضه اولین آیفون، عصر جدیدی را در پردازش‌های موبایلی آغاز کرد. در آن زمان گوگل هنوز داشت به‌طور مخفیانه روی اندروید کار می‌کرد، اما نوامبر همان سال، از برنامه‌هایش برای رقابت با اپل و پلتفرم‌های موبایل دیگر پرده برداشت. گوگل در اقدامی بزرگ، کنسرسیومی از شرکت‌های مختلف تحت عنوان «اتحادیه گوشی باز» (Open Handset Alliance) تشکیل داد که شامل سازندگان موبایلی چون اچ‌تی‌سی و موتورولا، سازندگان تراشه نظیر کوالکام و تگزاس اینسترومنتس و شرکت‌های مخابراتی چون تی‌-موبایل بود.
مدیرعامل آن موقع گوگل، اریک اشمیت، بعد از اعلام شکل‌گیری این کنسرسیوم که آن را «بلندپروازانه‌تر» از هر گوشی گوگلی که رسانه‌ها هفته‌ها بود درباره‌اش مشغول گمانه‌زنی بودند، توصیف کرد و گفت «چشم‌انداز ما این است که با این پلتفرم قدرتمند، شاهد تولید هزاران گوشی موبایل مختلف باشیم.»

 

[Blueberry]

نسخه بتای عمومی اندروید 1.0 برای توسعه‌دهندگان، ۵ نوامبر ۲۰۰۷ عرضه شد. سپتامبر ۲۰۰۸، اولین گوشی هوشمند اندرویدی، T-Mobile G1، معرفی شد که در برخی نقاط دنیا به نام HTC Dream نیز شناخته می‌شد. این گوشی اندرویدی با آن نمایشگر لمسی پاپ‌آپ ۳٫۲ اینچی و کیبورد فیزیکی QWERTY طراحی آنچنان نوآورانه‌ای نداشت و حتی به باد انتقاد رسانه‌های تکنولوژی گرفته شد. بااین‌حال، اندروید 1.0 داخل این گوشی همان موقع نیز ردی از برنامه‌های آینده گوگل برای توسعه این سیستم عامل را در خود داشت.
اندروید 1.0 چند محصول و خدمات دیگر این شرکت نظیر گوگل مپس، یوتیوب و مرورگر HTML (که نسخه پیشین کروم بود) را که طبیعتا از خدمات جستجوی گوگل استفاده می‌کردند، کنار هم آورد و اولین نسخه از اندروید مارکت را برای عرضه «ده‌ها اپلیکیشن اندرویدی منحصربه‌فرد» معرفی کرد. از دیگر ویژگی‌های اندروید 1.0 می‌توان به پنجره‌ی اعلانات که همچنان در نسخه‌های جدیدتر اندروید وجود دارد، ویجت‌ها و یکپارچه‌سازی با سرویس پست الکترونیکی جیمیل اشاره کرد.
تمام این قابلیت‌ها حالا پیش‌و‌پاافتاده به نظر می‌رسند، اما به کمک همین‌ها بود که جرقه‌ی پیشتازی اندروید در بازار موبایل زده شد.

 

[Blueberry]

اندروید 1.1
نخستین به‌روزرسانی اندروید سه ماه پس از عرضه گوشی G1 در فوریه ۲۰۰۹ میلادی صورت گرفت. نسخه 1.1 را نمی‌توان به هیچ وجه محصولی نوآورانه دانست، چون تنها شامل پچ‌های نرم‌افزاری برای بهینه‌سازی سیستم و رفع باگ‌های آن بود. اما اندروید 1.1 از این جهت اهمیت دارد که توانایی گوگل را به ارائه بی‌دردسر به‌روزرسانی به‌خوبی نشان داد. همین قابلیت که این‌روزها پیش‌پا افتاده به نظر می‌رسد، در زمان عرضه‌ی نسخه‌ 1.1 یکی از نقاط قوت اندروید به حساب می‌آمد، چراکه سایر سیستم‌عامل‌های موبایل آن زمان قابلیت به‌روزرسانی به این شکل نداشتند.

اندروید 1.5 کاپ‌کیک​

گوگل با عرضه اندروید 1.5 در آوریل ۲۰۰۹ سنت ۱۰ ساله‌ی نام‌گذاری نسخه‌های اندروید براساس نام شیرینی‌جات و دسرها را به ترتیب حروف الفبای لاتین شروع کرد و برای شروع، قرعه به نام کاپ‌کیک افتاد. اندروید این سیستم نام‌گذاری را مدیون مدیر پروژه گوگل، رایان گیبسون است؛ هرچند تا به امروز کسی راز علاقه‌ی او به این مدل نام‌گذاری را کشف نکرده است.

 

[Blueberry]

اندروید 1.5 حقیقتا نقطه‌ی عطفی در تاریخچه‌ی اندروید به شمار می‌رود. در این نسخه علاوه بر معرفی روش خاص نام‌گذاری این سیستم عامل، قابلیت‌های مهمی اضافه شد که البته این روزها ویژگی‌های خارق‌العاده‌ای به‌نظر نمی‌رسند؛ از جمله قابلیت آپلود کردن ویدئو در یوتیوب، چرخش خودکار صفحه‌نمایش، اضافه شدن صفحه‌کلید مجازی و پشتیبانی از کیبوردهای متفرقه که آن زمان، رقیب سرسختش iOS از آن بی‌بهره بود.
جالب است بدانید اولین گوشی گلکسی سامسونگ و HTC Hero با اندروید 1.5 روانه بازار شدند.

اندروید 1.6 دونات​

گوگل چند ماه بعد از اندروید 1.5، نسخه 1.6 را با نام دونات در سپتامبر ۲۰۰۹ عرضه کرد. اگرچه دونات در تاریخ اندروید به‌اندازه کاپ‌کیک تأثیرگذار نبود، با تغییر بزرگی همراه بود که در پشت‌پرده اتفاق افتاد. این سیستم عامل جدید برای اولین بار پشتیبانی از شبکه‌های مبتنی بر CDMA را ارائه داد که فروش گوشی‌های اندرویدی توسط تمام شرکت‌های مخابراتی در سراسر جهان را ممکن کرد.

 

[Blueberry]

از قابلیت‌های دیگر اندروید 1.6 می‌توان به معرفی باکس جستجوی سریع، تاگل سریع بین گزینه‌های دوربین، ضبط فیلم و گالری و ویجت «پاور کنترل» برای مدیریت وای‌فای، بلوتوث، GPS و غیره اشاره کرد. علاوه‌براین، دونات برای اولین بار قدرت‌نمایی اندروید در انواع صفحه‌نمایش‌ها با وضوح و نسبت نمایش گوناگون را ممکن کرد. اندروید مارکت نیز با طراحی جدید و در رنگ‌بندی سفید و سبز عرضه شد که فهرستی از برترین برنامه‌های رایگان و پولی را نمایش می‌داد. بااین‌حال، این نسخه از اندروید در بخش رابط دوربین ایرادات زیادی داشت که تا اندروید 2.3 همچنان پابرجا بود.

اندروید 2.0 اکلر​

اوایل نوامبر ۲۰۰۹، تقریباً یک سال پس از عرضه گوشی G1 و اولین نسخه‌ی اندروید، اندروید 2.0 عرضه شد. اگر بخواهیم این به‌روزرسانی را در یک کلمه توصیف کنیم، «بزرگ» صفت خوبی است، چراکه این نسخه از سیستم‌عامل اندروید دستاوردی بزرگ با وعده‌هایی بزرگ بود که روی گوشی‌های بزرگ کمپانی‌های بزرگ عرضه می‌شد!

 

[Blueberry]

در ابتدا اکلر به صورت اختصاصی روی گوشی‌های Verizon عرضه شد و یکی از بهترین تجربه‌های همکاری در این زمینه را رقم زد. عاملی که باعث موفقیت اکلر شد این بود که در این نسخه از اندروید شاهد بیشترین تغییرات هم از نظر ظاهری و هم معماری داخلی بودیم. از قابلیت‌هایی که به نسخه 2.0 اضافه شد می‌توان به این موارد اشاره کرد: پشتیبانی از حساب‌های چندگانه، قابلیت رایگان ناوبری نقشه گوگل که همچنان محبوب و کاربردی است (پیش از آن، رانندگان برای چنین اپلیکیشنی هزینه‌ی سنگینی پرداخت می‌کردند)، دسترسی سریع به اطلاعات تماس، بهبود کیبورد مجازی با قابلیت تشخیص داده‌های چند لمسی و بازسازی مرورگر که آن را مرورگر گوگل کروم امروزی نزدیک کرد.

اندروید2.1 اکلر​

گوگل اگرچه نام اکلر را برای به‌روزرسانی بعدی اندروید حفظ کرد، تغییرات گسترده‌ای به آن اضافه کرد. اندروید2.1 که ژانویه ۲۰۱۰ عرضه شد، آنچنان در زمان خود خوب بود که بسیاری از گوشی‌های جدید به آن مجهز شدند. از این گذشته، بسیاری از ایرادات نرم‌افزاری نیز در این نسخه رفع شدند.
گوگل با اندروید 2.1 برای نخستین‌بار از والپیپرهای زنده (live wallpapers) رونمایی کرد که با به نمایش گذاشتن تصاویر متحرک و تعاملی به جای تصویر ثابت در پس‌زمینه، در عین سادگی، بسیار جذاب بود و توجه بسیاری از کاربران را به خود جلب کرد. در این نسخه از اندروید نیز برای اولین‌بار شاهد قابلیت تبدیل گفتار به متن (TTS) بودیم که به‌کمک آن کاربران می‌توانستند با گوشی خود صحبت کرده تا متون به جای تایپ با کیبورد، ازطریق صدای کاربر وارد شوند. همچنین از اندروید 2.1 به بعد، دکمه‌ی کاما در کیبورد مجازی با دکمه مخصوص میکروفون عوض شد تا دسترسی کاربر به این قابلیت آسان‌تر شود. جالب است بدانید از iOS 5 به بعد، این قابلیت به کیبورد سیستم‌عامل اپل نیز اضافه شد.

 

[Blueberry]

علاوه بر این، اندروید 2.0 از قفل صفحه‌نمایش جدیدی بهره می‌برد که یک سمت آن گزینه حالت بی‌صدا (silent) و سمت دیگر قفل صفحه بود که با لمس آن، صفحه‌ی اصلی باز می‌شد. اگرچه تغییرات این به‌روزرسانی‌ چندان چشمگیر نبود، برای گوگل تغییری استراتژیک به حساب می‌آمد و احتمالاً ارتباط مستقیمی با تغییر ظاهر اصلی اندروید و عرضه‌ی نسخه‌های سفارشی برای شرکای تجاری این شرکت در محصولات‌شان داشته است.
در آن زمان، همکاری مستقیم گوگل با شرکت HTC به عرضه گوشی Nexus One مجهز به نخستین پردازنده‌های یک گیگاهرتزی کوالکام منجر شد که تجربه‌ای ناب از اندروید 2.1 ارائه می‌داد و به یکی از گوشی‌های خوش‌ساخت اندرویدی بدل شد. بعد از این همکاری، گوگل سراغ موتورولا رفت تا گوشی Motorola Droid نیز با نسخه اکلر اندروید به بازار راه پیدا کند؛ هرچند موفقیت موتورولا دروید در این زمینه به اندازه نکسوس وان نبود.

اندروید 2.2 ماست بستنی​

اندروید 2.2 معروف به ماست بستنی (Froyo) اواسط سال ۲۰۱۰ میلادی عرضه شد. از این پس بود که مزایای پروژه نکسوس، خود را نشان داد و Nexus One که هنگام عرضه به اندروید 2.1 مجهز بود، نخستین گوشی هوشمندی بود که به این سیستم عامل به‌روزرسانی شد.
گوشی‌های هوشمندی که از اندروید 2.2 بهره می‌بردند، با طراحی جدید صفحه اصلی خودنمایی می‌کردند؛ سه پنل سنتی اندروید جای خود را به پنج پنل داده بود و در پایین صفحه میانبرهایی به منوی اپلیکیشن‌ها و مرورگر وجود داشت.