آموزش چگونه نقد کتاب بنویسیم؟

[آرشآویر]

اولین پیش‌نویس
پاراگراف‌های اول لحن نوشته را مشخص می‌کنند. معمولاً مقدمه‌ها شامل چنین مواردی‌اند:

فرضیه
هدف نگارش
موضوعیت اثر یا اهمیت آن
مقایسۀ اثر با آثار دیگر همان نویسنده یا همان ژانر
نویسنده.

 

[آرشآویر]

بدنۀ نقد، فرضیۀ شما را به‌صورت منطقی بسط می‌دهد. از چهارچوب خود پیروی کنید، یا آن را برای پیش‌برد بحث خود تغییر دهید. هدف شما باید پافشاری بر نکتۀ محوری‌تان باشد. محتوای نقل‌قول‌شده را در گیومه و یا تورفتگی قرار دهید و به‌درستی پانوشت کنید. پاراگراف‌های نتیجه‌گیری فرضیۀ شما را جمع‌بندی یا تصریح می‌کنند و یا ممکن است قضاوتی نهایی درمورد کتاب انجام دهند. در بخش نتیجه‌گیری اطلاعات یا ایدۀ جدیدی وارد نکنید.

 

[آرشآویر]

بازنگری پیش‌نویس
قبل از اینکه بازنگری را شروع کنید، بگذارید حداقل یک روز زمان بگذرد.
اشتباهات دستوری و علائم نگارشی را به محض پیداکردن تصحیح کنید.
یک بار دیگر مقالۀ خود را در جست‌وجوی پیوستگی، سازمان‌یافتگی و بسط منطقی، به‌طور کامل بخوانید.
در صورت لزوم برای ایجاد بازنگری‌های اساسی در پیش‌نویس خود تعلل نکنید.
دقت نقل‌قول‌ها را بازبینی کنید و قالب و محتوای ارجاعات را بررسی نمایید.

ملاحظات انجام نقد
داستان

قانون شمارۀ یک: قصۀ کتاب را لو ندهید!

شخصیت

شخصیت‌ها از چه منابعی برگرفته شده‌اند؟
نگرش نویسنده نسبت به شخصیت‌هایش چگونه است؟
شخصیت‌ها تَخت هستند یا سه‌بعدی؟
آیا رشد شخصیت اتفاق می‌افتد؟
ترسیم شخصیت مستقیم است یا غیرمستقیم؟

 

[آرشآویر]

درون‌مایه

درون‌مایه/درون‌مایه‌های اصلی کدام است/اند؟
چگونه آشکار و پرداخته می‌شوند؟
آیا درون‌مایه سنتی و آشناست یا جدید و نوآورانه؟
درون‌مایه در هدف و نیت خود، آموزشی است یا روان‌شناختی، اجتماعی، سرگرم‌کننده، واقعیت‌گریز و...؟

پیرنگ

عناصر مختلف پیرنگ (مانند معرفی، تعلیق، نقطۀ اوج، خاتمه) چگونه به کار گرفته شده‌اند؟
ارتباط پیرنگ با ترسیم شخصیت چگونه است؟
از تصادف، به چه میزان و چگونه به‌عنوان یک نیروی گره‌افکن یا گره‌گشا استفاده شده است؟
عناصر معما و تعلیق کدام‌اند؟
چه ابزار دیگری برای گره‌افکنی در پیرنگ و گره‌گشایی از آن به کار رفته است؟
آیا پیرنگ فرعی هم وجود دارد و این پیرنگ فرعی چه ارتباطی با پیرنگ اصلی دارد؟
این پیرنگ نسبت به برخی دیگر از عناصر ضروری داستان (شخصیت، محیط، سبک و ...) در اولویت اول است یا دوم؟

سبک

«ویژگی‌های فکری» (مثل سادگی، شفافیت) نوشته کدام‌اند؟
«ویژگی‌های احساسی» (مثل طنز، بذله، هجو) کدام‌اند؟
«ویژگی‌های زیبایی‌شناختی» (مثل هماهنگی، ریتم) کدام‌اند؟
کدام‌یک از ابزارهای سبکی (مانند نمادپردازی، نقش‌مایه‌ها، نقیضه، تمثیل) به کار برده شده‌اند؟