شاهنشاهی ساسانی (به پارسی میانه: 𐭲𐭯𐭩𐭲𐭯𐭮𐭯𐭮) با نام رسمی ایران‌شهر (به پهلوی سنگ‌نوشته‌ای: 𐭠𐭩𐭫𐭠𐭭𐭱𐭲𐭥𐭩 به پهلوی کتابی: )، پایان دورهٔ ایران باستان و واپسین شاهنشاهی ایرانی پیش از حمله اعراب به ایران در سدهٔ ۷ و ۸ میلادی بود که از سال ۲۲۴ میلادی تا ۶۵۱ میلادی به مدت ۴۲۷ سال بر ایران‌شهر فرمان راند؛ شاهنشاهان این دودمان از خاندان ساسان بودند.[۱۰] این شاهنشاهی یکپارچه را اردشیر بابکان با شکست اردوان چهارم، واپسین شاهنشاه اشکانی، پایه‌گذاری کرد.[۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵] شاهنشاهان ساسانی که ریشه‌شان از پارس بود،[۱۶] بر پهنهٔ بزرگی از آسیای غربی چیرگی یافته و در کنار امپراتوری روم-بیزانس، در گذر بازهٔ زمانی افزون بر ۴۰۰ سال، ابرقدرت جهان باستان شمرده می‌شدند.[۱۷] پایتخت ایران در این دوره، شهر تیسفون (پارسی میانه: 𐭲𐭩𐭮𐭯𐭥𐭭) در نزدیکی بغداد در عراق امروزی از پیشرفته‌ترین و ثروتمندترین شهرهای زمانه خود بود. پرچم ایران باستان در این دوره، درفش کاویانی بود که پس از سرنگونی ساسانیان از میان رفت.
-
نويسندگان گرامی توجه کنید: انجمن بوکینو تابع قوانین جمهوری اسلامی ایران می‌باشد؛ لذا از نوشتن آثار غیراخلاقی و مبتذل جداً خودداری کنید. در صورت عدم رعایت قوانین انجمن، آثار شما حذف خواهد شد. در صورت مشاهده هرگونه تخلف، با گزارش کردن ما را یاری کنید.
(کلیک کنید.) -
قوانین فعالیت و ارسال محتوا در انجمن بوکینو
(کلیک کنید.) -
انجمن مجهز به سیستم تشخیص کاربران دارای چند حساب کاربری می‌باشد؛ در صورت مشاهده حساب کاربری شما مسدود می‌گردد.
-
باز کردن گره از یک ماجرای جنایی، زمانی راحت است که شواهد و مدارک کافی داشته باشیم یا حداقل کسی باشد که بتواند با حرف‌هایش، ما را به کشف حقیقت نزدیک‌تر کند؛ اما اگر تمام افراد به قتل رسیده باشند، چه؟! رمان - کاراکال | حدیثه شهبازی کاربر انجمن بوکینو
تاریخ شاهنشاهی ساسانیان| تالار تاریخ
- نویسنده موضوع worning.f
- تاریخ شروع
- پاسخ‌ها 3
- بازدیدها 62
وضعیت
شاهنشاهی
پایتخت
اصطخر (۲۲۴–۲۲۶)[۳]
تیسفون (۲۲۶–۶۳۷)
زبان(های) رایج
فارسی میانه (زبان رسمی)[۴]
زبان آرامی (زبان میانجی)[۵]
پارتی
یونانی
زبان‌های ناحیه‌ای
دین(ها)
مزدیسنا (رسمی)
مسیحیت
یهودیت
آیین مانوی
آیین مزدک
بودیسم
حکومت
پادشاهی ارباب‌رعیتی[۶]
شاهنشاه
• ۲۲۴–۲۴۱
اردشیر بابکان (نخستین)
• ۶۳۲–۶۵۱
یزدگرد سوم (واپسین)
دوره تاریخی
دوران باستان متأخر
• هرمزدگان
۲۸ آوریل ۲۲۴ میلادی
• بحرانی‌ترین نقطه جنگ‌های ایران و روم
۶۰۲–۶۲۸
• جنگ داخلی[۷]
۶۲۸–۶۳۲
• حمله اعراب
۶۳۳–۶۵۱
• فروپاشی شاهنشاهی
۶۵۱ میلادی
مساحت
۵۵۰[۸][۹]
۳٬۵۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۱٬۴۰۰٬۰۰۰ مایل مربع)
واحد پول
دینار، درهم
پیشینپسین
شاهنشاهی اشکانی
دولت سکایی هند
پادشاهی ایبری
شاهنشاهی کوشان
ارمنستان بزرگ
لخمی‌ها
خلافت راشدین
گاوباریان
مسمغان دماوند
باوندیان
زرمهرشاهیان
کارنوندیان
پادوسبانیان
امروز بخشی از
ایران
عراق
کویت
عربستان سعودی
عمان
امارات متحده عربی
قطر
بحرین
یمن
سوریه
ترکیه
اردن
افغانستان
پاکستان
چین
تاجیکستان
ترکمنستان
ازبکستان
قزاقستان
قرقیزستان
روسیه
ارمنستان
جمهوری آذربایجان
گرجستان
مصر
اسرائیل
فلسطین
لبنان
لیبی
شاهنشاهی
پایتخت
اصطخر (۲۲۴–۲۲۶)[۳]
تیسفون (۲۲۶–۶۳۷)
زبان(های) رایج
فارسی میانه (زبان رسمی)[۴]
زبان آرامی (زبان میانجی)[۵]
پارتی
یونانی
زبان‌های ناحیه‌ای
دین(ها)
مزدیسنا (رسمی)
مسیحیت
یهودیت
آیین مانوی
آیین مزدک
بودیسم
حکومت
پادشاهی ارباب‌رعیتی[۶]
شاهنشاه
• ۲۲۴–۲۴۱
اردشیر بابکان (نخستین)
• ۶۳۲–۶۵۱
یزدگرد سوم (واپسین)
دوره تاریخی
دوران باستان متأخر
• هرمزدگان
۲۸ آوریل ۲۲۴ میلادی
• بحرانی‌ترین نقطه جنگ‌های ایران و روم
۶۰۲–۶۲۸
• جنگ داخلی[۷]
۶۲۸–۶۳۲
• حمله اعراب
۶۳۳–۶۵۱
• فروپاشی شاهنشاهی
۶۵۱ میلادی
مساحت
۵۵۰[۸][۹]
۳٬۵۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۱٬۴۰۰٬۰۰۰ مایل مربع)
واحد پول
دینار، درهم
پیشینپسین
شاهنشاهی اشکانی
دولت سکایی هند
پادشاهی ایبری
شاهنشاهی کوشان
ارمنستان بزرگ
لخمی‌ها
خلافت راشدین
گاوباریان
مسمغان دماوند
باوندیان
زرمهرشاهیان
کارنوندیان
پادوسبانیان
امروز بخشی از
ایران
عراق
کویت
عربستان سعودی
عمان
امارات متحده عربی
قطر
بحرین
یمن
سوریه
ترکیه
اردن
افغانستان
پاکستان
چین
تاجیکستان
ترکمنستان
ازبکستان
قزاقستان
قرقیزستان
روسیه
ارمنستان
جمهوری آذربایجان
گرجستان
مصر
اسرائیل
فلسطین
لبنان
لیبی
امضا : worning.f
دورهٔ ساسانی یکی از مهم‌ترین و سرنوشت‌سازترین دوره‌های تاریخ ایران شناخته می‌شود. در دورهٔ ساسانی، تمدن ایرانی در بسیاری از جَهات به نهایت شکوفایی و پویایی خود رسید. همچنین، ایران در دورهٔ ساسانیان، تأثیر فراوانی بر فرهنگ روم گذاشت. تأثیرات ساسانیان تنها محدود به مرزهای ایران نبود، بلکه تاثیراتش به هند، چین، اروپای غربی و آفریقا هم می‌رسد. ساسانیان نقشی برجسته در پدیداری هنر اروپایی و آسیایی در دوره‌های میانه داشتند. بخش بیشینهٔ چیزی که امروزه به نام دوران طلایی اسلام در زمینهٔ هنر، معماری، موسیقی و دیگر زمینه‌ها شناخته می‌شود، از ساسانیان به جهان اسلام منتقل و برده شد.[۱۸]
جامعهٔ ساسانی به گونهٔ طبقاتی و لایه‌ای اداره و گردانده می‌شد. جامعه به چهار طبقهٔ موبدان، جنگاوران، دبیران و پیشه‌وران بخش‌بندی می‌شد.[۱۹] دین رسمی شاهنشاهی ساسانی، کیش زرتشتی بود و اوستا و زند بُن‌مایهٔ بنیادین دادستانی و دینی فرمانروایی ساسانی شمرده می‌شدند.[۲۰] دورهٔ شاهنشاهی ساسانیان، در سال ۶۵۱ م، پس از کشته شدن یزدگرد سوم درگذر یورش اعراب به ایران، به پایان رسید و ایران‌شهر بجز تبرستان و دیلمستان زیر تصرف اعراب مسلمان درآمد.
شاهنشاهی ساسانی در زمان فرمانروایی پادشهان برجسته ای چون شاپور یکم و خسرو یکم از نظر گستردگی سرزمینی و دستاوردهای فرهنگی به اوج خود رسید. این امپراتوری به دلیل سیستم اداری پیچیده، سازماندهی نظامی قوی و پیشرفت در هنر، معماری و علم مشهور بود. یکی از جنبه‌های کلیدی پادشاهی ساسانی، رقابت آن با امپراتوری روم، به ویژه امپراتوری بیزانس در غرب بود. این رقابت اغلب منجر به درگیری‌ها و جنگ‌هایی از جمله نبرد معروف دارا شد. ساسانیان همچنین به دلیل ترویج دین زرتشتی به عنوان دین دولتی شناخته شده بودند، اگرچه آنها تنوع مذهبی را در امپراتوری خود مجاز می‌دانستند. دین زرتشت در شکل‌گیری فرهنگ و سیاست‌های امپراتوری نقش بسزایی داشت. امپراتوری ساسانی علیرغم نقاط قوت خود با چالش‌های ناشی از شورش‌های داخلی، فشارهای اقتصادی و تهاجمات خارجی قبایل عرب در جنوب روبرو بود. این عوامل، همراه با فرسودگی منابع به دلیل جنگ طولانی با بیزانس، در نهایت به سقوط شاهنشاهی کمک کرد. در سال ۶۵۱ پس از میلاد، امپراتوری ساسانی با فتوحات مسلمانان عرب به رهبری خلیفه عمر سقوط کرد و پایان یکی از تأثیرگذارترین امپراتوری‌های زمان خود بود. با این حال، میراث ساسانیان از طریق هنر، معماری و مشارکت آنها در توسعه هویت و فرهنگ ایرانی باقی مانده است.
جامعهٔ ساسانی به گونهٔ طبقاتی و لایه‌ای اداره و گردانده می‌شد. جامعه به چهار طبقهٔ موبدان، جنگاوران، دبیران و پیشه‌وران بخش‌بندی می‌شد.[۱۹] دین رسمی شاهنشاهی ساسانی، کیش زرتشتی بود و اوستا و زند بُن‌مایهٔ بنیادین دادستانی و دینی فرمانروایی ساسانی شمرده می‌شدند.[۲۰] دورهٔ شاهنشاهی ساسانیان، در سال ۶۵۱ م، پس از کشته شدن یزدگرد سوم درگذر یورش اعراب به ایران، به پایان رسید و ایران‌شهر بجز تبرستان و دیلمستان زیر تصرف اعراب مسلمان درآمد.
شاهنشاهی ساسانی در زمان فرمانروایی پادشهان برجسته ای چون شاپور یکم و خسرو یکم از نظر گستردگی سرزمینی و دستاوردهای فرهنگی به اوج خود رسید. این امپراتوری به دلیل سیستم اداری پیچیده، سازماندهی نظامی قوی و پیشرفت در هنر، معماری و علم مشهور بود. یکی از جنبه‌های کلیدی پادشاهی ساسانی، رقابت آن با امپراتوری روم، به ویژه امپراتوری بیزانس در غرب بود. این رقابت اغلب منجر به درگیری‌ها و جنگ‌هایی از جمله نبرد معروف دارا شد. ساسانیان همچنین به دلیل ترویج دین زرتشتی به عنوان دین دولتی شناخته شده بودند، اگرچه آنها تنوع مذهبی را در امپراتوری خود مجاز می‌دانستند. دین زرتشت در شکل‌گیری فرهنگ و سیاست‌های امپراتوری نقش بسزایی داشت. امپراتوری ساسانی علیرغم نقاط قوت خود با چالش‌های ناشی از شورش‌های داخلی، فشارهای اقتصادی و تهاجمات خارجی قبایل عرب در جنوب روبرو بود. این عوامل، همراه با فرسودگی منابع به دلیل جنگ طولانی با بیزانس، در نهایت به سقوط شاهنشاهی کمک کرد. در سال ۶۵۱ پس از میلاد، امپراتوری ساسانی با فتوحات مسلمانان عرب به رهبری خلیفه عمر سقوط کرد و پایان یکی از تأثیرگذارترین امپراتوری‌های زمان خود بود. با این حال، میراث ساسانیان از طریق هنر، معماری و مشارکت آنها در توسعه هویت و فرهنگ ایرانی باقی مانده است.
