انگیزشی نام کتاب : کتاب باور کنید تا ببینیدنویسنده : وین دایرمترجم : محمدرضا آل یاسینناشر : هامون

[mahban]

در مقدمه این کتاب، به ماجرای دیدار قبر پدرم در سال 1974 اشاره کردم. آن داستان، ماجرای عفو و گذشت بود. و آن عمل، بدون تردید مسیر زندگی مرا به سوی عشق و فراوانی صاف و هموار کرد. گذشت، آزادی بخش ترین و دلپذیرترین کاری بود که تا آن زمان انجام داده بودم. به مجرد این که از کینه و خشم و دشمنی که از دیرباز در ژرفای دلم آشیان کرده بود خلاص شدم، زندگی تازه ای را آغاز کردم و دنیا را به شیوه دیگر مشاهده کردم.

نگرش تازه من که از هرگونه قضاوت و کینه جویی پاک و مصفا شده بود به نقطه عطفی در زندگیم تبدیل گردید.
اگر قصد دارید در مسیر هشیاری والاتری گام بردارید، باید توانایی خود را برای عفو و گذشت بیازمایید. غالب ما در فرآیند بخشودن از آمادگی کامل برخوردار نیستیم. از این رو به ملامت، انتقاد و کینه جویی روی می آوریم و در نكوهش دیگران به خاطر نارسایی ها و لغزش های زندگیمان ماهر و کارکشته می شویم.

مقصودم از بخشودن، صد در صد عفو و گذشت است، فرآیندی که مستلزم یک چرخش صد و هشتاد درجه ای است. در اینجا دیگر بار به شالوده و جوهره جهان هستی، یعنی اندیشه، باز می گردیم. عدم عفو و بخشش به معنای بی خبری از شیوه کار عالم و عدم هماهنگی با آن است .

 

[mahban]

عالم هستی با گذشت است زیرا ملامت نمی کند


زندگی شامل رشته ای از رخدادهای خرد و کلان است که ما آن را آفریده و به سوی خود جذب کرده ایم. عالم هستی نیز شامل رشته ای از رویدادها است که مستقل از رای و عقیده ما اتفاق می افتد. ستاره ها جملگی در جای مناسبی قرار دارند. هر دانه برف به طور دقیق در جایی که طبیعت برای آن مقدر کرده فرو می افتد. درجه حرارت، در هر روز و هر ساعت همان گونه است که قرار است باشد.

توفانها، سیل ها و خشکسالی ها، مکان و موقعیت رودخانه ها و کوهستان ها، مدار سیاره ها جملگی بر حسب خواست و مشیت الهی پدیدار شده و با تمام موهبت ها و تکاملش به ما عطا شده است. در قلمروی هستی عفو و گذشت معنا ندارد. زیرا هیچ چیز مشمول قضاوت و داوری نیست و یا ملامت نمی شود.
وقتی یقین بدانیم که خود هر آنچه را که برای زیستن نیازمندش هستیم می آفرینیم، آنگاه در می یابیم که خودمان آفریدگار خشم و دشمنی و انتقامجویی هستیم که در ذهن و قلب خویش آشیان داده ایم.

ما حتی به میل و خواست خود، دیگران را به زندگیمان راه می دهیم تا کسی را برای مقصر شناختن داشته باشیم.

 

[mahban]

نیاز به عفو و گذشت، استنباط نادرستی است که از دیرباز دامنگیر بشر شده است. این اعتقاد که دیگران نباید این گونه با ما رفتار می کردند، سخنی نامعقول است. نظام هستی همواره به حکم مشیت الهی آن گونه که مقدر است سرگرم کار است. تمام اشکال و اجسام موجود در این نظام از جمله مواردی که ما بر حسب نگرش خویش آنها را خطاء نادرست، ستمگر و دردناک برای خود و دیگران ارزیابی می کنیم، عالی و کامل و تمام عیار هستند.

تمایل ما برای بهبود این موارد نیز بخشی از کمال و کامل بودن جهان بیکران است. در این نظام به طور کامل و از پیش تعیین شده، چگونه دیگران می توانستند به گونه ای دیگر با ما رفتار کنند. به جای خشمگین شدن نسبت به رفتار دیگران، صرفنظر از این که برخوردشان را چقدر زشت و ناهنجار ارزیابی می کنیم، باید بیاموزیم که طرز تلقی خود را نسبت به آن رفتار تغییر دهیم. آنان با توجه به شرایط زندگی شان، و وضعیت تربیتی و فرهنگی خود، چنین رفتاری پیشه کردند.
شخصیت سالم هرگز معلول نیروهای بیرون از خود نیست، بلکه خود شخص مسؤول هدایت و گرایش احساسات خویش است.

اگر به داوری و ارزیابی اوضاع و شرایط دیگران بپردازیم و یا کینه و دشمنی به دل بگیریم، به انتخاب خود، بخشی از ظرفیت ذهنی خود را به این پدیده های منحوس اختصاص داده و آن را با خود به این سو و آن سو می کشیم و به طور طبیعی این تنها متاعی است که می توانیم به دیگران ارزانی کنیم. در واقع ما سرنخ های زندگیمان را به دست کسانی می سپاریم که تصور می کنیم به ما آسیب رسانده اند.
برای این که عفو و گذشت را بیاموزیم، قبل از هر چیز باید برداشت های نادرست خود را اصلاح کنیم. به مجرد این که افکار نادرست و برداشت های مغلوط را از صفحه ذهن بزداییم، مسؤولیت تمام جنبه های زندگی، از جمله رفتار ناهنجاری که از دیگران می بینیم، به گردن می گیریم و تا بدانجا پیش می رویم که عفو و بخشش دیگر چیزی نیست که برای دستیابی به آن به تمرین نیاز داشته باشیم.

همه برداشت های نادرست خود را اصلاح می کنیم و سه منبع عمده عدم رضایت (ملامت، انتقامجویی و داوری) را که غلبه بر آنها محتاج عفو و گذشت است نیست و نابود می کنیم. درک تأثیرات این عوامل مخرب ما را به سوی عفو و گذشت هدایت کرده و در نهایت با خشکاندن ریشه های انتقامجویی و دشمنی، ضرورت به کارگیری گذشت از میان می رود.

 

[mahban]

رهایی از ملامت، انتقامجویی و داوری


من مقام و منزلت کنونی زندگی خویش را مرهون رهایی از گزند این سه عامل مخرب می دانم. مادام که اثر و رگه هایی از این احساسات و اعمال در زندگیم وجود داشته باشد، اصل بخشودن در این تله گیر می کند و گام برداشتن در مسیر صاف و هموار و طبیعی زندگی برایم ناممکن می شود.

حال که این عوامل را از زندگیم بیرون رانده ام، به جز مواردی که بخشودن را با افرادی که با کینه و خصومت و انتقامجویی زندگیشان را تیره و تار کرده اند سهیم می شوم - با عفو و بخشش میانه ای ندارم. تنها زمانی که این احساس های ناگوار بر ذهن ما سایه افکند، عفو و گذشت برای ما لازم و تعیین کننده می شود. به عکس هرگاه از فراسوی این افکار مخرب بگذریم، واژه گذشت در زندگی ما معنا و مفهومش را از دست می دهد.

 

[mahban]

مقصر دانستن


اگر نتوانیم دیگران را در قبال ظلم و ستمی که تصور می کنیم در حق ما روا داشته اند ببخشیم، عدم رضایت و ناشادمانی خود را به آنان نسبت خواهیم داد و ایشان را مقصر خواهیم شناخت.

طرح دعاوی و دادخواست های بی شمار، گواه بر عدم تمایل بیشتر مردم برای به گردن گرفتن مسؤوليت های زندگیشان است. این کسان بدون توجه به غفلت و سهل انگاری خود، در حد توان دیگران را تحت پیگرد قانونی قرار می دهند و در نهایت آنان را او را وادار می کنند که تاوان غفلتها و بدبیاری های آنان را بپردازند. تبلیغاتی که گاه از سوی وکلای دعاوی در نشریات، مشاهده می شود صدق گفتار مرا تأیید می کند. برخی از عباراتی که در این گونه تبلیغات به کار می رود، از این قرار است:

- شما، بدون توجه به اوضاع و شرایط، مقصر نیستید
- *** وقت آن است که برای دریافت خسارت به پیگرد قانونی روی آورید

این ذهنیت که دیگران را در قبال اوضاع و احوال و بیماریهای زندگی خویش مسؤول بدانیم، مولود دیدگاه مقصر دانستن است. هرچه بیشتر دیگران را در قبال وضعیت تا مطلوب خود مقصر بدانید، عفو و گذشت را دشوارتر می یابید.

اگر می خواهید به طور کامل از گزند مقصر شناختن و ملامت دیگران خلاص شوید، باید به طور کامل با خود صادق و روراست باشید. برای این منظور، قبل از هر چیز خود را در قبال همه جنبه های زندگیتان مسؤول بدانید با خود بگویید: «موقعیت کنونی من حاصل تمام تصمیم های من تا این لحظه است.» تعلیم و تربیت و فرهنگی شما ممکن است به گردن گرفتن تقصیر را فرآیندی دشوار معرفی کند. ممکن است بگویید: «کاری از دستم بر نمی آمد»؛ «وضعیت من از نظر زمان و مکان نامناسب بود»؛ «با موقعیت نامناسبی رو به رو بودم»؛ «وضعیت خانواده ام مسبب این مصیبت و بدبختی است» و یا هر بهانه دیگری که برای اعلام بی تقصیری خود سر هم می کنید.

 

[mahban]

حال وقت آن فرا رسیده که تمام این دستاویزها را به دور افکند و با نگرشی تازه به زندگیتان بنگرید. به این ترتیب هر چیزی که برای شما اتفاق افتاده است، درسی است که باید در قبال آن شاکر و سپاسگزار باشید. و هر کس را که به زندگی شما قدم گذاشته، بدون توجه به این که چقدر وی را مقصر می شناسید و یا از او نفرت دارید، یک استاد تلقی کنید. برخوردتان با او را به شانس و تصادف نسبت ندهید. عالم هستی با تمام اجزایش، از جمله ذرات ریز موجود در اتم های جسم شما و نیز جسم افرادی که مقصر شان می شناسید از هر حيث كامل و تمام عیار است. تمام این رویدادها تابع نظم الهی است و همان گونه که مقدر است به مرحله اجرا در می آید؛ سر سوزنی بیشتر و یا کمتر نیست! تمام رویدادها، از جمله رویدادهای مربوط به دوران کودکی شما، حامل درس های فوق العاده ارزشمندی برای شماست؛ درس هایی که کینه و انتقامجویی و ملامت مانع از آن است که به اهمیتش پی برده و از آن بهره مند شوید.

چند لحظه بیندیشید و ببینید که تا چه اندازه در قبال پذیرفتن مسؤولیت کامل زندگی خویش و نیز این اعتقاد که در جهان کامل و تمام عیار هیچ چیز اتفاقی نیست، مقاومت نشان می دهید. فرض کنید فردی در گذشته به طریقی به شما صدمه زده است. شما خشمگین و رنجیده خاطرید و آن خشم در نهایت به کینه و دشمنی تبدیل شده است.

 

[mahban]

حال به این نکته توجه کنید که این کینه انتخاب خود شماست؛ این شمایید که به هر کجا می روید آن را با خود یدک می کشید؛ شما با کینه و عداوت یکی شده اید. شما مالک آن و آن هم متعلق به شماست. این کینه فقط اندیشه ای است که در ذهن شما جا خوش کرده، همه جا همراه شماست. در واقع شما به فردی اجازه داده اید که نه تنها اسیاب رنجش تان را فراهم کند بلکه به طور مستمر حیات درونی شما را تحت کنترل داشته باشد.

گرچه کینه و دشمنی حیات روانی شما را از توازن خارج می کند. با این وصف فرد مقابل همچنان در این مسیر گام بر می دارد و مستقل از اوضاع و شرایط ناگوارتان، به رفتاری که از نظر شما ناپسند تلقی می شود ادامه می دهد. مقصر دانستن دیگران نه تنها چیزی را تغییر نمی دهد بلکه به دیگران مجال می دهد که ضمن ارتكاب عمل ناجوانمردانه، رفتار نان را تحت سیطره و کنترل خود در آورده، از این طریق بر واکنشهای شما نسبت به دیگران تأثیر بگذارند.

به این ترتیب آلت دست آنان می شوید بدون این که نیم امیدی داشته باشید که به نشاط و شادمانی و هشیاری برتر دست خواهید یافت. حال که با شیوه عملکرد مقصر دانستن و با پوچی و مخرب بودن آن آشنا شدید، بد نیست بدانید: مادام که دیگران را به خاطر احساسات کنونی خویش مقصر بدانید، برای رهایی از این موقعیت زمینگیر کننده، باید منتظر و چشم به راه تغییر رفتار آنان باشید.
بخشودن ابزاری است برای عبور از تأثیرات منفی مقصر دانستن. به محض این که فرد دیگر را عفو کنیم، محتاج مقصر شناختن وی نیستیم.

هرگاه همه را مشمول عفو و بخشش کنیم، دیگر فردی وجود ندارد که او را در قبال چیزی مقصر بدانیم. به علاوه نیازی به بخشودن دیگران حس نمی کنیم، و این نکته درسی است که مبنا و چارچوب این فصل را تشکیل می دهد.

 

[mahban]

بخشودن یعنی این که استنباط های نادرست خود را تصحیح کنیم. وقتی بر خطای فردی قلم عفو می کشیم، در واقع به او می گوییم: «از این پس به شما اجازه نمی دهم تا به خاطر این که چه کسی هستم، چگونه فکر می کنم و در آینده چه رفتاری در پیش خواهم گرفت مرا تحت کنترل داشته باشید. اکنون مسؤولیت همه چیز را به گردن می گیرم» در واقع ما چیزی برای بخشیدن نداریم، زیرا با شیوه ای که به انتخاب خويش رفتار دیگران را فرآیند می کنیم، واقعیت های زندگیمان را می آفرینیم.

وقتی مقصر دانستن دیگران را انتخاب می کنیم، در مسیر رنجش و آزردگی خویش گام بر می داریم. می توانیم از کنار موضوع بگذریم و کینه و دشمنی را انتخاب نکنیم. به محض این که استنباط خود را نسبت به رنجش، دلخوری و درد و رنج زندگی تغییر دهیم و بینیم که همه آنچه را که برای این رویا به آن نیاز داریم، حتی حضور آدم های پست و رذل را خودمان می آفرینیم، دیگر محتاج مقصر دانستن دیگران در قبال نارسایی ها نیستیم. این به معنای دستیابی به آزادترین مقام و موقعیت قابل تصور در زندگی است.

رهایی از چنگال مقصر شمردن دیگران و تقبل مسؤولیت کامل زندگی، مستلزم میزان قابل توجهی نظم و تربیت است. این نظم و ترتیب ناشی از عزت نفس است و نه تحقیر نفس. وقتی ما به خود عشق می ورزیم، هرگز اجازه نمی دهیم دیگران احساسات ما را تحت کنترل داشته باشند.

 

[mahban]

بخشودن ابزاری است که این گونه روابط را به بن بست می کشاند. وقتی ما این شیوه برخورد را انتخاب می کنیم، به تدریج این رفتار، به خلق و خوی ثانویه ما تبدیل می شود و در نهایت حتی در قبال افرادی که با ما بدرفتاری می کنند، احساسات خود را کنترل می کنیم. و البته دیگر به عفو و گذشت محتاج نخواهیم بود. بخشودن فقط رفتاری بشر دوستانه و یا مقدس تلقی نمی شود بلکه نمایانگر عزت نفس و خود شیفتگی ماست. به ما مجال می دهد تا افکار و حیات درونی خود را کنترل کنیم.

به این نکته واقف شویم که هیچ چیز تصادفی و اتفاقی نیست، زندگی دارای معنا و منظوری است. حتی افراد دغلکار و دون صفت که از نظر بعد شخصیت با ما تفاوت دارند، شرایط را فراهم می کنند که با آن «حوادث» و آن «رذالت ها به عنوان رویدادهایی که معنا و مفهومی در آنها نهفته است برخورد کنیم. به شما اطمینان می دهم به محض این که دیگر به آموختن درس هایی که رویدادهای ناگوار به شما می آموزند نیازی حس نکنید، هرگز با افراد دون مایه و پست و یا رویدادهای نامطلوب رو به رو نخواهید شد.
اگر عفو و گذشت را چیزی تلقی کنید که هر روز باید آن را به کار ببرید، به طور مستمر با فرصت ها و موقعیت هایی رو به رو خواهید شد که مستلزم بخشودن است.

اگر با خشم و کینه و انتقامجویی واکنش نشان دهید، بی وقفه و به طور خودکار افرادی را که مستحق چنین برخوردی هستند، به سوی خود جذب می کنید. من به ندرت با چنین چیزهایی رو به رو می شوم؛ زیرا جنبه های خوب و مطلوب هر چیز و هر کس را کانون توجه قرار می دهم و مسؤولیت آنچه را که بر من واقع می شود به گردن می گیرم. منظورم همه چیز است. در نتیجه آنچه را که باور دارم، به دفعات می بینم. شما نیز هر آنچه را که باور کنید، سر راهتان قرار خواهد گرفت و آن را به چشم خواهید دید.

اگر از کینه و دشمنی سرشارید و دیگران را به باد ملامت می گیرید، به طور طبیعی آنچه را که باور دارید، به چشم خواهید دید.

 

[mahban]

انتقامجویی


در جهانی زندگی می کنیم که رویدادهای آن خشم و انتقامجویی را تصدیق می کند. در جهانی زندگی می کنیم که اغلب ساکنانش بی وقفه در حال جنگ و جدالند. در حقیقت جنگ ابزار نهایی انسان برای برخورد با اختلاف نظر است. جنگ بین کشورها توسط افرادی - که از صلح و صفای باطنی برخوردار نیستند - برانگیخته می شود. گاه جنگ برای حل و فصل بعضی مسایل از قبیل: فقر، مواد مخدر، بیسوادی و گرسنگی مورد استفاده قرار می گیرد.

این نکته جالب توجه است که ما استادان بزرگ معنوی را که به عفو و گذشت تأكيد کنند، عبادت می کنیم و مدعی هستیم که آنان را دوست داریم و به ایشان احترام می گذاریم. با وجود این وقتی باید به پیروی از گفته این بزرگان، بخشش پیشه کنیم، به جنگ و انتقامجویی روی می آوریم. تیراندازی در بیت الهم در روز کریسمس و در اورشلیم در روز عید پاک، مؤید این نکته است، که بخشودن چیزی است که تنها در قالب كلمات اعتبار دارد و در عمل دشمنان از پیش تعیین شده باید قلع و قمع شوند.

انتقام ناشی از افکاری است که از مقصر دانستن دیگران منبعث می شود. در حقیقت، مقصر دانستن در دنیای درون در شکل و سیمای انتقامجویی در دنیای برون ظاهر می شود. افرادی که انتقامجویی را راه و رسم زندگی خویش قرار داده اند و مقدس ترین شعایر مذهبی را نقض می کنند، دیر یا زود در مسیر زندگی، علیل و زمینگیر می شوند.

در حالی که احادیث دینی ما را به عفو و گذشت رهنمون می کنند، کشتار انسان ها در سراسر جهان از حد تصور خارج است. سلاحهای مرگبار جدید می توانند تمام شهر با سکنه اش را یکباره به خاکستر تبدیل کنند. در شرایطی که هر روز دامنه جنگ و خشونت فراگیرتر می شود، این پرسش مطرح است که: «ما به عنوان خانواده بشریت، از این موقعیت چه باید بیاموزیم؟» در واقع بقای ما و نسل آینده متکی به یافتن پاسخی مناسب به این پرسش است.