به انجمن رمان نویسی بوکینو خوش آمدید.

بوکینو با هدف ترویج فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی ایجاد شده‌ است و همواره در تلاشیم تا فضایی با کیفیت و صمیمیت را خدمت شما ارائه دهیم. با بوکینو، طعم شیرین و لذت‌بخش موفقیت را بچشید!

ثبت‌نام ورود به حساب کاربری
  • نويسندگان گرامی توجه کنید: انجمن بوکینو تابع قوانین جمهوری اسلامی ایران می‌باشد؛ لذا از نوشتن آثار غیراخلاقی و مبتذل جداً خودداری کنید. در صورت عدم رعایت قوانین انجمن، آثار شما حذف خواهد شد. در صورت مشاهده هرگونه تخلف، با گزارش کردن ما را یاری کنید.
    (کلیک کنید.)
  • قوانین فعالیت و ارسال محتوا در انجمن بوکینو
    (کلیک کنید.)
  • انجمن مجهز به سیستم تشخیص کاربران دارای چند حساب کاربری می‌باشد؛ در صورت مشاهده حساب کاربری شما مسدود می‌گردد.
  • باز کردن گره‌ از یک ماجرای جنایی، زمانی راحت است که شواهد و مدارک کافی داشته باشیم یا حداقل کسی باشد که بتواند با حرف‌هایش، ما را به کشف حقیقت نزدیک‌تر کند؛ اما اگر تمام افراد به قتل رسیده باشند، چه؟!
    رمان - کاراکال | حدیثه شهبازی کاربر انجمن بوکینو

دین و مذهب آیین‌های خاص عاشورا در ایران| تالار فرهنگ و مذهب

Sara

[مدیر ارشد بازنشسته]
سطح
8
 
تاریخ ثبت‌نام
2023-03-03
نوشته‌ها
600
مدال‌ها
18
سکه
2,046

مراسم گل گیران مردم بیجار در روز عاشورای حسینی

مردم متدین کردستان همواره در عرصه‌های مختلف فرهنگی و دینی آداب و رسوم والایی داشته و در تعالی فرهنگ ایران اسلامی سهم بسزایی داشته‌اند و ارادت مردم این دیار به امام حسین(ع) انکارناپذیر است به طوری که منابع و کتاب‌های نویسندگان و شعرای این منطقه به روشنی گویای این حقیقت است.
ایام محرم و صفر نیز بین مردم اهل سنت و تشیع کردستان از احترام ویژه‌ای برخوردار بوده به گونه ای که در طول این دو ماه هیچگونه مراسم شادی همچون عروسی و جشن های سرور و شادی برگزار نمی شود.

یکی از این مراسم تاریخی و کهن که برگرفته از تمدن غنی و اسلامی مردم مسلمان کردستان است و هر ساله در روز عاشورای حسینی برگزار می شود مراسم گل گیرانی است که به گفته افراد محلی از گذشته های دور تاکنون و هر سال باشکوه خاصی در شهر بیجار برگزار می شود و عزاداران حسینی در این روز با گل گیران غرب اهل بیت امام حسین (ع) و یاران با وفایش را در صحرای کربلا روایت می کند.

مردم شهرستان بیجار با برگزاری مراسم تاریخی و باستانی گل گیران که برگرفته از عشق و علاقه به سرور و سالار شهیدان در روز عاشورای حسینی در این خطه از ایران اسلامی است در سوگ شهادت سومین امام شیعیان جهان و یاران با وفایش می نشینند.

گل گیران یکی از این مراسم‌ تاریخی و کهن که برگرفته از تمدن غنی و اسلامی مردم مسلمان کردستان است و هر ساله در روز عاشورای حسینی برگزار در بیجار برگزار می شود و مردم این شهرستان با برگزاری این مراسم تاریخی و باستانی که برگرفته از عشق و علاقه به سرور و سالار شهیدان در روز عاشورای حسینی است در سوگ شهادت امام حسین(ع) و یاران باوفایش می‌نشینند.

مراسم گل گیران مردم بیجار در روز عاشورا علاوه بر آنکه نمادی از غم و اندوه مردمان این دیار در شهادت سید و سالار شهیدان است، نمادی از غربت شهدای واقعه عاشوراست و شاید هم بیش از آنکه نماد غربت شهدای کربلا و امام حسین(ع) باشد، نمادی از خاک آلودگی کودکان یتیم و اسیر کربلا باشد و مردمان این دیار غم خود را در عزای سالار شهیدان با گل‌هایی که بر سر و روی خود می‌مالند، نشان می‌‌دهند.

آیین گل گیران در روز عاشورای حسینی از صبح و با حضور مردم در خیابان های اصلی شهر بیجار آغاز می شود که تمامی هیئت های مذهبی و دسته های عزاداری با نظم و ترتیب خاصی در برگزاری هر چه باشکوهتر آن با هم متحد و یکدل هستند.

مقدمات برگزاری این مراسم دو هفته قبل از روز عاشورا و با تهیه خاک رس از دشت های اطراف شهر و الک کردن آن آغاز می شود و در روز عاشورا گل مخصوص این مراسم در داخل ظرف های مختلف تهیه و عزاداران با گل به سر کردن به سوگ سرور و سالار شهیدان ابا عبدالله حسین (ع) می نشینند.

هر کدام از هیئت های مذهبی شهر بیجار نیز به صورت جداگانه در خیابان های شهر گل های آماده شده را در مسیر قرار داده و اقشار مختلف مردم و زنجیرزنان با گل به سر کردن بار دیگر اوج علاقه و عشق خود به امام حسین (ع) و یاران باوفایش را به نمایش می گذارد.

اقشار حاضر در این مراسم سپس با زنجیر زدن و سینه زدن و طی مسیر عزاداری در خیابان های اصلی راهی حسینیه بیجار می شوند و در طول مسیر با صدای یا حسین در سوگ شهادت سرو و سالار شهیدان اشک می‌ریزند.

مراسم گل گیران علاوه بر شهر بیجار در شهرهای کوچک و بعضی از دهستان های این شهرستان نیز با حضور اقشار مختلف مردم برگزار می شود و علی رغم گذشت سال های بسیار ولی حتی در روستاها اطراف بیجار نیز این آیین فراموش نشده و هر سال برگزار می شود.

این مراسم از گذشته‌‌های دور و تا امروز در شهر بیجار باشکوه و عظمت خاصی برگزار می‌‌شده، امسال نیز به‌ رغم گذشت سال‌های سال با حضور همه اقشار مختلف مردم در روز عاشورای حسینی در معابر عمومی و میادین اصلی این شهر برگزار می‌‌شود.

مدیر روابط عمومی و امور فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان کردستان اظهار کرد: براساس باورها و داستان‌هایی که از گذشتگان و نیاکان مردم بیجار باقی مانده است، آنها معتقدند در روزی که امام حسین (ع) به شهادت رسیدند، اجدادشان برای کمک به ایشان راهی صحرای کربلا شدند، ولی در میانه‌ راه متوجه شدند که امام حسین (ع) به شهادت رسیده است. به همین دلیل، آنها با مالیدن خاک و گل به سر و بدن‌شان شروع به عزاداری می‌کنند و این رسم از آن زمان باقی مانده است.

سعید نظری با بیان اینکه مراسم «گل‌گیران» شهرستان بیجار آذرماه سال گذشته در چهارمین همایش ثبت ملی آثار،‌ در فهرست میراث معنوی به ثبت رسید،‌ افزود: از نظر گستردگی و شرکت همه‌ مردم این شهرستان در مراسم و برگزاری آن در یکی از استان‌های سنی‌نشین، این مراسم اهمیت ویژه‌ای دارد.


منابع: مشرق، shora.bijar
 

Sara

[مدیر ارشد بازنشسته]
سطح
8
 
تاریخ ثبت‌نام
2023-03-03
نوشته‌ها
600
مدال‌ها
18
سکه
2,046
مراسم بیل زنی در روز عاشورا در شهرستان خوسف در استان خراسان جنوبی

بیل‌زنی یکی از میراث‌های معنوی مردم شهر خوسف است که نشان از عشق بی نهایت آنها به امام حسین (ع) دارد و این مراسم نماد حزن بی پایان مردم این دیار برای دفن جسم های آسمانی، مانده در زیر آفتاب شهدای صحرای کربلا است که هرسال در روز عاشورا و تاسوعا خود را در میان سیل عزاداران حسینی جلوه‌گر می‌کند.

بیل زنی در میان مردم خوسف نماد تدفین شهدای کربلا و یادآور تدفین پیکرهای آسمانی آنها توسط طایفه بنی اسد است که این طایفه در روز ١٣ ماه محرم پیکرهای آسمانی شهدای کربلا را در میان حزن و اندوه به خاک سپاردند.

بهم خوردن بیل‌ها در روز عاشورا نماد رویارویی لشکریان کفر و لشکریان امام حسین(ع) است که جنگ لشکریان یزید بر علیه لشکر کوچک امام حسین(ع) و مظلومیت ایشان را نشان می دهد.

139308131525262694005954.jpg

کشاورزان و مردم شهر خوسف استفاده از بیل‌ها را در مراسم بیل‌زنی نماد تبرک محصولات کشاورزی خود می‌دانند. کشاورزان با حضور با بیل‌های کشاورزی خود در این مراسم روزی حلال خود را با واسطه امام حسین(ع) و یاران فداکار ایشان از خداوند بلند مرتبه طلب می‌کنند.

بیل زنی نماد بصیرت مردم پس از واقعه عاشورا است و تنفر مردم را از استکبار و ظلم به نمایش می‌گذارد و نشان می‌دهد تا زمانی که ماه محرم و روز عاشورا در میان مردم زنده است بساط و بنیاد هیچ ظلم و ستمی پایدار نیست.

اجرای مراسم بیل زنی در عاشورا هر سال نشان می‌دهد که غم خون‌های به ناحق ریخته شهدای کربلا با گذشت زمان کهنه نمی‌شود بلکه جوشش این خون‌ها روی زمین برای مقابله با ظلم تا روز حکومت امام عصر(عج) پا برجا است.

مراسم بیل زنی با قدمت ٢٠٠ تا ٢۵٠ ساله خاص شهر خوسف است که در ظهر عاشورا برگزار و در این آیین عده زیادی از مردم که بیشتر آنها از کشاورزان شهر خوسف هستند در این روز در محل حسینیه این شهر جمع می‌شوند و سر بیل‌های خود را با نظم و ریتم خاصی به صورت هماهنگ به هم می‌زنند که سر و صدای ایجاد شده تداعی کننده واقعه عاشورا است.

1568945_595.jpg

برای برپایی این مراسم در هر یک از هیات‌های شهر خوسف، دو دسته ١۵ نفری که در مجموع چهار دسته هستند، تشکیل می‌شود.

افراد بیل در دست، دایره وار در کنار هم بیل‌هایشان را به طرف آسمان می ‌برند و هر فرد در حال حرکت به هوا پریده و تیغه‌ بیل‌ها را به هم می ‌زنند و همه یک صدا و با آهنگی مخصوص می گویند “حیدرعلی” و همزمان بیل‌ها نامنظم و با شتاب به یکدیگر می‌خورند.

گروه دیگری از عزاداران نیز با حمل کجاوه ای بزرگ به عنوان نخل و نمادی از تشییع پیکر مطهر امام حسین (ع) و کجاوه یا گهواره‌ای کوچکتر به نشانه تشییع پیکر پاک طفل شیرخوار آن حضرت، نوحه سرایی کرده و تالم و تاثر شیفتگان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) را آشکار می‌سازند.

در مراسم مزبور نخل کوچک را که نمادی از گهواره حضرت علی اصغر(ع) است، یک نفر حمل می‌کند و نخل بزرگ را هشت نفر بر شانه می‌گذارند و حدود ۵٠ نفر تعادل آن را حفظ می‌کنند.

نخل کوچک جلوی نخل بزرگ و دسته‌های بیل زنی، سینه زنی و زنجیر زنی هم در جلوی آنها به طرف محل موسوم به قتلگاه حرکت و بیل می‌زنند و نخل ها را نیز مقابل میدان قتلگاه به حال دویدن می‌گردانند.

مراسم بیل زنی نوعی شبیه سازی از عزاداری و تلاش طایفه “بنی اسد” در صحرای کربلا است که پس از سه شبانه روز پیکر شهدا را با بیل به خاک سپردند.


منابع: shora.bijar, همشهری آنلاین
 

Sara

[مدیر ارشد بازنشسته]
سطح
8
 
تاریخ ثبت‌نام
2023-03-03
نوشته‌ها
600
مدال‌ها
18
سکه
2,046
آیین «چِلچِلا» در شهر تاریخی مجن – سمنان

شهر زیبا و پلکانی شکل مُجن که در فاصله ۳۳ کیلومتری شمالغرب شاهرود واقع است هر سال در ایام ماه محرم میزبان هزاران تن از عزاداران حسینی و گردشگران مذهبی از اقصی نقاط کشور خصوصاً تهران و گرگان است.

منطقه سمنان-مجن، چند تکیه به نام‌های تکیۀ بالا(قلعه)، پایین(مرکزی)، سادات، ملاگوهر و ذوالجناح و نیز تعدادی منبرخانه دارد که از چند روز مانده به ماه محرم غبارروبی و سیاهپوش می‌شود.
قدیم‌الایام از شب سوم ماه محرم در صحن دو تکیۀ بزرگ مجن تکایای بالا و پایین مقارن با غروب آفتاب مراسم با شکوهی تحت عنوان «چِلچِلا» انجام شده و این آیین تا شب دهم با حضور خادمان و انبوه عزاداران ادامه می‌یابد.

در تکیۀ پایین پیش ازغروب آفتاب ابتدا فراشان تکیه را آب و جارو می‌کنند پس از آن فضای تکیه را با تعدادی جاجیم و چادر شب فرش کرده و چهل پایه چراغ شمعدان برای برگزاری مراسم در محل می‌چیینند. گویا از همین‌روست که این مراسم زیبای معنوی را چلچلا یا همان چهل چراغ نامیده‌اند.

خدام تکیه مقابل چراغ‌ها و رو به جمعیت حاضر می‌ایستند و فردی که اغلب متولی و به‌اصطلاح محلی‌ها بابای تکیه است، دعا با لحنی دلنشین را می‌خواند.

زنان و دختران بر پشت‌بام‌های پلکانی اطراف تکیه به‌تماشای مراسم می‌نشینند. ایشان بر این باورند که هنگام غروب دعا زودتر مستجاب شده و نباید این فرصت را از دست بدهند.

chelchelan.jpg

تکیه‌ پایین از فضای معنوی خاصی برخوردار است. پوششی چادری که برروی صحن تکیه و برفراز ستون چوبی برافراشته شده نمادی از خیمه‌گاه اباعبدالله‌الحسین(ع) است.

در این آیین پس از ذکر صلوات قسمت‌هایی از دعای زیارت عاشورا خوانده می‌شود آنگاه برای سلامت و فرج آقا امام زمان(عج) دعا می‌کنند و حضار همگی با الهی آمین پاسخ می‌گویند.

قسمتی از این دعا بدین شرح است: «از جهت تعجیل ظهور حامل لواح ولایت الهی/ و صابح محبت لایتناهی/ نور انوار شارقه احدیت / و نور انوار بارقه عزلیت / شمس فلک عصمت و طهارت / قمر آسمان عزت و جلالت / حجت پروردگار و زریه احمد مختار و…

chelchelan1.jpg

در همین حین مردم نذورات خود که بیشتر شامل نان محلی و قند است و برای مراسم اطعام روز بعد عزاداران استفاده می‌شود را به تکیه آورده و برروی سفره‌های کرباسی قرار می‌دهند ایشان در قبال آن بسته‌ای کوچک از نبات را به‌عنوان تبرک از خادمان دریافت می‌کنند.

در پایان مراسم نیز برای آمرزش اموات، شفای بیماران و برطرف کردن و دفع بلیات و قبولی نذورات دعا و فاتحه می‌خوانند سپس چراغ‌ها را دست به دست می‌بوسند و می‌چرخانند و برای اقامه‌ی نماز مغرب آماده می‌شوند.

آیین معنوی «چلچلا» بهمن‌91 در هفتمین اجلاس شورای ثبت آثار معنوی کشور در شاهرود به ثبت رسید.
منابع:علیرضا اسلام پناه – ایسنا, shora.bijar
 

Sara

[مدیر ارشد بازنشسته]
سطح
8
 
تاریخ ثبت‌نام
2023-03-03
نوشته‌ها
600
مدال‌ها
18
سکه
2,046
آیین شمع گردانی – اردبیل

اردبیل به عنوان خواستگاه تشیع علوی، در حالی عشق و عاشقی و وابستگی کامل خود را به خاندان اباعبدالله الحسین (ع) بویژه حضرت ابوالفضل العباس (ع) به اثبات رسانده که این دلدادگی در ماه محرم و با برگزاری آئین هایی که به این منطقه تعلق دارد، به اوج خود م‌ رسد، آئین‌هایی که هزاران سال قدمت داشته و حکایت از هزاران سال سرسپردگی است.

تمام این ارادت و سرسپردگی با برگزاری آئین‌هایی نمود پیدا می‌کند که صدها و هزاران سال قدمت داشته و از سینه به سینه به نسل‌ها منتقل می‌شود، آئین‌هایی که مختص اردبیل و مردم این دیار بوده و یا از این منطقه به سایر کشور منتقل شده است.

مردم اردبیل به مانند سایر مناطق و فرهنگهای مختلف کشور، دارای آداب و رسوم و سنن خاصی در برگزاری مراسم عزاداری و سوگواری بوده، اما برخی از این مراسمات از جمله طشت گذاری، شمع گردانی، برپایی دستجات ششگانه، و… نه تنها در کشور بلکه در سراسر دنیا بی نظیر و متعلق به منطقه اردبیل است و همیشه در بررسی آیینهای عاشورایی مورد مطالعه قرار گرفته است. چنانچه مراسم ماه محرم در اردبیل را سرشار از نشانه ها و نمادها کرده است.

آغاز آیین عزاداری ماه محرم در استان اردبیل، بویژه مرکز استان، همزمان با ٢٧ ذی‌حجه و با مراسم طشت‌گذاری در اردبیل برگزار می‌شود، طی این مراسم سوگواران پس از مدیحه سرایی و عزاداری طشت‌هایی را به یاد تشنه کامی شهیدان کربلا پر از آب کرده و با زیارت کردن این طشت ها آب آن را به عنوان تبرک بر سر و صورت خود می‌ریزند.

در روزهای دوم تا هشتم ماه محرم نیز محلات ششگانه اردبیل طبق سنت دیرین به ترتیب با حضور در بازار تاریخی مسجد جامع اردبیل عزاداری می کنند. هیئت محله “اونچی میدان” عالی قاپو، سرچشمه، پیرعبدالملک، اوچدوکان و طوی به عنوان محلات ششگانه اردبیل شناخته می‌شوند.

در دل این تربیت یومیه و نیز مراسمات مختلف عزاداری، برخی از آیین ها نیز وجود دارند که در طول تاریخ همواره بر سینه نسل های یک منطقه، قوم و بین یک جمعیت مشخص و با فرهنگ خاص نشر یافته و منتقل شده است. آئین “شمع گردانی” یکی از این آیینها است که در اردبیل تجلی و به نمادی از عشق و ارادت مبدل شده است.

shame1.jpg

این آئین همزمان با تاسوعای حسینی روز اقتدا به علمدار نینوا برگزار شده و مردم استان اردبیل با اجرای آئین سنتی و منحصر شمع‌گردانی، عشق و ارادت به علمدار کربلا حضرت ابوالفضل (ع) را نشان می دهند.

در روز تاسوعا دستجات عزاداری اقدام به شمع گردانی می‌کنند که با برگزاری این مراسم سنتی، عشق و ارادت به خاندان عصمت و طهارت در این روز به نقطه اوج خود می‌رسد.

در این آئین که از صبح تاسوعا در شهرها و نقاط مختلف استان اردبیل آغاز شده و تا غروب ادامه می‌یابد، عزاداران با دسته‌های شمع به مساجد مختلف محلات رفته و با روشن کردن شمع که در حقیقت نذری آنها محسوب می‌شود، عشق و ارادت خود را به حضرت ابوالفضل (ع) نشان می‌دهند.

این آئین سنتی بیش از هزار سال در اردبیل قدمت دارد و این مراسم در زبان ترکی و محلی به نام “شمع ‌پایلاما” معروف بوده و عزاداران حسینی بعد از هشت روز عزاداری در مساجد و خیابانها و محلات اردبیل در روزی که منتسب به علمدار رشید کربلا، حضرت ابوالفضل‌العباس (ع) است اقدام به روشن کردن شمع می‌کنند و در سوگ آن علمدار رشید بر سر و سینه می‌زنند.

در تاسوعای حسینی همه دسته‌های عزاداری شامل محلات شش‌گانه، شعبات آن و مردم عزادار به بازار می‌آیند و ضمن عزاداری آیین شمع‌گردانی را نیز با شکوه خاص و هرچه تمام‌ تر برگزار می ‌کنند.

این مراسم نه تنها در اردبیل بلکه در سایر شهرها و امامزاده‌ها با حضور دسته‌ها و گروه‌های عزاداری با حال و هوای خاص بویژه در شکل و محتوای باشکوه برگزار می‌‌شود و نظیر آن را می‌توان در امامزاده سلیمان فخرآباد مشگین ‌شهر، سید دانیال خلخال، مسجد غریب بیله ‌سوار و دیگر اماکن مذهبی و مورد احترام مردم استان عنوان کرد.

shame.jpg

زنان نیز در روز تاسوعا با حضور در مساجد و شرکت در مراسم شمع روشن کردن ارادت خود را به شهیدان کربلا ابراز می‌دارند و با حضور در سقّاخانه اردبیل اقدام به ادای نذر کرده و با روشن کردن شمع و گره بستن تکه پارچه‌‌ای خواستار برآورده شدن حاجات خود می‌شوند.

آیین شمع‌ گردانی در بین بانوان استان اردبیل از حال و هوای خاص برخوردار می‌باشد، به طوری که بانوان در حالی که چادر و لباس سیاه بر تن کرده‌اند در سقاخانه ابوالفضل ‌العباس (ع) اردبیل جمع شده و ضمن سر دادن ندای عزاداری به شکل خاص با روشن کردن شمع و گره زدن تکه‌پارچه‌هایی خواستار برآورده شدن حاجات خود و خانواده می‌شوند.

منابع: shora.bijar, همشهری آنلاین
 

Sara

[مدیر ارشد بازنشسته]
سطح
8
 
تاریخ ثبت‌نام
2023-03-03
نوشته‌ها
600
مدال‌ها
18
سکه
2,046
شنایی با مراسم طشت‌گذاری در محرم – اردبیل

در آستانه ماه محرم و همزمان با ۲۷ ذی الحجه، مساجد اردبیل به یاد سقای کربلا آیینی را اجرا می‌کنند با نام طشت‌گذاری. این آئین در سطح کشور منتسب به اردبیل بوده و از قدمت ۶۰۰ ساله برخوردار است.

آیین طشت‌گذاری یکی از مراسم سنتی عزاداری در ماه محرم است که از آیین‌ها و آداب عزاداری و تعزیه منسوب به منطقه اردبیل بوده و از سه روز مانده به آغاز محرم در بیش از ۴١ مسجد و حسینیه این شهر برگزار می‌شود.

اجرای این مراسم در روز اول در مسجد جامع شهر اردبیل، در روز دوم در مساجد اصلی محلات شش گانه و مسجد بزرگ استان و در روز سوم در مساجد محلات، حسینیه ها و منازل انجام می شود.

این مراسم در تمام روستاهای استان نیز با ترتیب زمانی و مکانی برگزار شده و حتی با آداب و رسوم مخصوص منسوب به همان روستا اجرا می‌شود.

در این آیین طشت‌ آب نماد آب فرات است و عزاداران با دست زدن به طشت بیعت خود با سالار شهیدان را تجدید می‌کنند.

5(25).jpg
120033_790.jpg

در اعتقاد دینی شهروندان اردبیلی، طشت‌گذاری به دلیل نماد عهد مجدد با شهدای کربلا حامل پیام معنوی غنی بوده و از تقدس خاصی برخوردار است.

در طول ۶٠٠ سال اجرای این مراسم در اردبیل نماد طشت‌گذاری به حدی در عزاداری‌های ماه محرم آمیخته است که حتی اجرای آن در برخی منازل شخصی نیز اجرا می‌شود.

در منازلی که مراسم روضه خانی در طول ماه محرم برگزار خواهد شد، بعد از طشت‌گذاری مساجد، آئین طشت‌گذاری با حضور مردم محلات و با نوحه خوانی و عزاداری اجرا می‌شود.

در برخی منازل بعد از اتمام روضه خانی و در برخی تا پایان ماه محرم طشت آب در محل در نظر گرفته شده باقی می‌ماند.

علت توجه ویژه مردم اردبیل به موضوع آب در عزاداری‌های کربلا به دلیل آمیختگی فرهنگی و عقیدتی با دین اسلام و برجسته کردن مهمترین نمادهای واقعه کربلا است.

آب نماد تشنگی و در عین حال مظلومیت خاندان امام حسین (ع) است و از این رو توجه به آن حتی در روزهای آغازین ماه محرم تمرکز بر این مظلومیت و توجه ویژه به علت حادثه کربلا است.

این رسم در طول تاریخ شش قرن اخیر تغییراتی داشته و حتی در مناطق مختلف با رسومات متنوعی همراه است. در عین حال اصلی‌ترین نماد در این مراسم آب به عنوان آب فرات و زمینه مظلومیت خاندان امام حسین(ع) حفظ شده است.

تقدس طشت گذاری موجب می شود بسیاری از حاجت مندان از شهدای کربلا شفاعت خواسته و راز و نیاز کنند.

منابع: shora.bijar، همشهری آنلاین
 

Sara

[مدیر ارشد بازنشسته]
سطح
8
 
تاریخ ثبت‌نام
2023-03-03
نوشته‌ها
600
مدال‌ها
18
سکه
2,046
آداب و رسوم مردم استان سمنان در ماه محرم

با آغاز ماه محرم، در استان سمنان شاهد برپایی مراسم و آیین‌های ویژه‌ای هستیم که در شهرها، روستاها و مناطق مختلف این استان با حضور مردم برگزار می‌شود.

مردم استان سمنان در این آیین‌ها که به‌اشکال مختلف برگزار می‌شود عشق و ارادت خود را به حضرت اباعبدا…الحسین (ع) و یاران باوفایش نشان داده و در سوگ آنان عزاداری و نوحه‌سرایی می‌کنند.

اجرای تعزیه، تشکیل هیات‌های عزاداری، سینه‌زنی و زنجیرزنی، حرکت شتران با کجاوه به‌عنوان نمادی از کاروان کربلا و اسرا، نخل گردانی، اطعام و نذری دادن بویژه در شب‌های تاسوعا و عاشورا و شام‌غریبان از جمله سنت‌هایی است که هر سال در ماه محرم در استان سمنان برگزار می‌شود.

تعزیه یکی از این سنت‌هاست که طرفداران زیادی دارد، هنرمندان این استان تعزیه را نوعی هنرنمایی برای تثبیت و تجلی نهضت حسینی و قیام عاشورا می‌دانند و معتقدند زیبایی نهضت کربلا در تعزیه ناب و اصیل متجلی می‌شود.

طبق سنت‌های محلی در استان سمنان در ایام تاسوعا و عاشورا عموما مردم این استان در عزاداری‌ها به‌صورت گروه گروه از طریق هیات‌های محلی حرکت می‌کنند و عمدتا با خود علم و کتل حمل می‌کنند و اغلب به‌سینه‌زنی و زنجیرزنی می‌پردازند.

نخل گردانی” به‌خصوص در شهرهای سمنان و شاهرود مرسوم است که نمادی از تشییع جنازه امام حسین (ع) است، همچنین حرکت شتران با کجاوه‌ها که نمادی از کاروان کربلا و اسرا می‌باشد.

برپایی خیمه نیز یادآور خیمه‌های امام حسین (ع) در کربلاست، اطعام دادن و نذری دادن در ماه محرم مخصوصا در شبهای تاسوعا و عاشورا به عزاداران حسینی یکی دیگر از رسومات این استان به شمار می‌رود.

مراسم نخل گردانی در شاهرود، مراسم طوق در روستای علاء سمنان و شام غریبان از جمله دیگر سنت‌های محلی مردم استان سمنان است.

در شهرستان دامغان نیز آیین ویژه محرم در یازدهمین روز از این ماه برگزار می‌شود و مردم این شهر با برپایی دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی در سوگ شهادت سرور و سالار شهیدان کربلا امام حسین (ع) و یاران باوفایش به عزاداری می‌پردازند.

یکی از آیین‌های ویژه و سنت‌های محلی در این شهر که قدمت‪ ۱۲۰‬ساله دارد، مراسم سنگ‌زنی است، در این‌مراسم عزاداران با در دست داشتن دو تکه چوب صیقل داده در عزای سالار شهیدان به سنگ زنی و عزاداری می‌پردازند.

حرکت شتران با کجاوه، اطعام فقرا و عزاداران، طوق بندان و شام غریبان، سنگ زنی و علم گردانی و نخل گردانی از آداب و رسوم مردم استان سمنان در ماه محرم و در عزاداری های خاص این ماه است.حرکت شتران با کجاوه؛ در این رسم دیرینه، کودکانی با قبای سفید و دستار سبز بر روی شترها می‌نشینند و مسافت معینی را طی می‌کنند.

این رسم با نوحه خوانی و سینه زنی همراه است. برپایی خیمه ها؛ خیمه هایی در نقاط مختلف شهر بر پا می شود که نمادی از خیمه های امام حسین (ع) و یارانش در کربلاست. مردم با مشاهده این خیمه ها و گریستن در عزای حسینی، یاد شهدای قیام کربلا را در اذهان زنده می کنند.

نذری دادن؛ اطعام فقرا و عزاداران و نذری دادن نیز از دیگر سنت هاست که در روزهای تاسوعا و عاشورا به اوج خود می رسد. در این روزها بسیاری از مردم در خانه های خود یا مساجد و تکایا به نذری دادن مشغول می شوند و در عزای حسینی می گریند.علم گردانی و نخل گردانی؛ علم گردانی و نخل گردانی از جمله آداب مردم استان سمنان در ماه محرم بوده و در زمره عزاداری های خاص این ماه است.

در استان سمنان با تشکیل گروه هایی از مردم و عزاداران حسینی در هیئت های محلی، سنت دیرینه علم گردانی اجرا می شود. نخل که نمادی از پیکر مقدس امام حسین(ع) محسوب می شود و با پارچه های سبز متبرک شده به بارگاه آن حضرت پوشانده می شود، عمدتا از چوب و در برخی موارد آهن است که وزن آن به بیش از یک تن می رسد.

مردم استان سمنان نخل را بر روی دستان خود بلند و با طی مسافتی قابل توجه در سطح شهر حمل می کنند و در نقاطی آن را می گردانند. در این سنت حسنه مردم حاجتمند درگاه حسینی، سیب های سرخ و سفید خود را در محفظه ای که در نخل وجود دارد قرار می دهند و در پایان مراسم تعدادی از آن را برای تبرک و شفای بیماران پس می گیرند و تعدادی را نیز برای کمک به حسینیه ها و عزاداری ها به مسئول هیئت می دهند تا با فروش آن به دوستداران حسینی، کمکی به حسینیه کرده باشند.

سینه زنی و زنجیرزنی؛ در این سنت پسندیده گروه هایی از مردم در قالب هیئت های عزاداری سامان دهی شده در نقاط معینی از سطح شهرها و روستاها حرکت کرده و با نوحه خوانی رهبر گروه به زنجیر زنی یا سینه زنی می پردازند.

در این سنت که هر ساله با استقبال بی نظیر مردم استان سمنان روبه رو می شود، مردم سایر شهرهای مقیم این استان نیز گروه هایی را تشکیل می دهند و در سطح شهرها حرکت می کنند.

آیین طوق بندان و شام غریبان؛ آیین طوق بندان و شام غریبان نیز هر ساله در روستای علاء (سمنان) اجرا می شود و در آن کاروان های عزادار به کوچه ها و خیابان های قدیمی شهر می روند و عزاداری می کنند.

آیین سنتی علم گردش در روستای طزره دامغان نیز از آیین های باسابقه ای است که هر ساله در این روستا برگزار می شود.

این آیین که سابقه ای ۵۰۰ ساله دارد همه ساله از پنجم محرم الحرام به یاد شهادت علمدار کربلا حضرت قمر بنی هاشم(ع) در این روستا آغاز و تا روز عاشورا ادامه دارد.

آیین سنگ زنی؛ آیین سنگ زنی نیز از سنت های ویژه مردم دامغان است که در شب یازدهم محرم برگزار می شود. در این مراسم عزاداران با در دست داشتن ۲ تکه چوب صیقل داده شده در عزای سرور و سالار شهیدان به سنگ زنی و عزاداری می پردازند.

ثبت مراسم سنگ زنی استان سمنان در فهرست آثار ملی

مراسم سنگ زنی یکی از شیوه های سنتی عزاداری ماه محرم در برخی از نقاط استان سمنان است که به شماره ۸۳ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. این مراسم سنتی در استان سمنان بیش از ۲۰۰سال قدمت دارد.

سنگ زنان در این مراسم ۲چوب کوچک دایره ای شکل به اندازه کف دست با قطر تقریبی ۷سانتی متر را با هدف عزاداری، همراه با آهنگ نوحه و در ۲شیوه تک ضرب و ۳ضرب به هم می زنند. مراسم سنتی سنگ زنی همه ساله و در ایام دهه محرم در روستای کهن آباد گرمسار، صالح آباد و دامغان، علاء (سمنان) و شهر بسطام برگزار می شود.
منابع: shora.bijar, همشهری‌ آنلاین
 

Sara

[مدیر ارشد بازنشسته]
سطح
8
 
تاریخ ثبت‌نام
2023-03-03
نوشته‌ها
600
مدال‌ها
18
سکه
2,046
آیین «یا عباس ، یا عباس» در روز پنجم محرم در شاهرود

مردم شاهرود نیز هر سال در روز پنجم ماه محرم آیین «یا عباس یا عباس» را به یاد جانفشانی های سردار دشت کربلا حضرت ابوالفضل العباس(ع) برگزار می کنند.

این آیین طبق آداب و سنت های قدیمی همه ساله در عصر روز پنجم ماه محرم با به راه افتادن دسته های چاوش خوانی و سینه زنی با حضور انبوه عزاداران حسینی در محدوده بافت قدیمی شهر شاهرود برگزار می شود.

تکیه بازار شاهرود از بزرگ ترین تکایای این شهر که به «تکیه زنجیری» معروف است،وظیفه جمع آوری طوق ها و برگزاری دسته طوق بندان را بر عهده دارد.
در شهر شاهرود همچنین در روز 27 ذی الحجه یکنفر از خدام تکیه بازار (زنجیری) شیپور تکیه را به صدا در می آورد مبنی بر اینکه محرم فرارسیده است.

منبر خانه های قدیمی شهر همچون منبرخانه کربلایی عابدین که از قدیمیترین منبرخانه هاست را نیز سیاهپوش می کنند. پنجه ها وعلمها را با پارچه های مشکی و سبزرنگ پوشش داده و خود را برای عزاداری ماه محرم مهیا می کنند.

در شهر شاهرود طی روزهای اول و دوم ماه محرم روضه حضرت مسلم، روز سوم و چهارم روضه حر بن ریاحی، روز پنجم روضه حضرت ابوالفضل، روز ششم روضه حضرت علی اکبر(ع) و حضرت قاسم (ع)، روز هفتم و هشتم روضه حضرت قاسم و حبیب بن مظاهر و در روز نهم محرم به چگونگی حوادث واقعه عاشورا می پردازند .

آیین ورود امام حسین(ع) به دشت کربلا در گرمسار

در گرمسار آیین خاصی با عنوان ورود حضرت امام حسین(ع) به دشت کربلا در روزهای اولیه ماه محرم برگزار می شود که در این برنامه شیفتگان سیدالشهدا(ع) با برتن کردن لباس عزا و در قالب دسته های مخصوص همراه با علم و کتل، در میان اشک و ناله سوگواران صحنه ورود کاروان امام حسین(ع) را به تصویر می کشند.

در شهر بسطام هر محله دارای یک منبرخانه یا تکیه است که زنان و مردان به سیاهپوش کردن آن مبادرت می ورزند. در اکثر منبرخانه ها، تکایا، مساجد، حسینیه ها و حتی خانه ها مراسم روضه خوانی و ذکر مصیبت امام حسین (ع) بر پا می شود.

درشهر بیارجمند زنان و مردان همه روزه هنگام صبح به حسینیه ها و مساجد محله رفته و در مجالس روضه ماه محرم شرکت می کنند.

از شب اول ماه محرم در مساجد و تکایا پس از نماز مغرب و عشاء مجالس مداحی، ذکر مصیبت و سینه زنی برپا می شود. علاوه بر آن عزاداران در اماکن ذکر شده با اطعام نذری پذیرایی می شوند.

غذای نذری که شامل آبگوشت و یا برنج و گوشت است عمدتاً با همیاری اهالی هر محله تهیه شده و یا اینکه دو یا چند خانوار با همیاری مبادرت به پخت غذای نذری در ایام ماه محرم می کنند.
منابع: shora.bijar، همشهری آنلاین
 

Sara

[مدیر ارشد بازنشسته]
سطح
8
 
تاریخ ثبت‌نام
2023-03-03
نوشته‌ها
600
مدال‌ها
18
سکه
2,046
آشنایی با تاریخچه تکیه در تهران

تکایا و حسینیه های تاریخی محله های معروف و قدیمی تهران مراسم چندین ساله عزاداری سید الشهدا (ع) را با آداب و رسوم متولیانش زنده نگه داشته اند.

در این ایام سید ابراهیم سادات اخوی، منزل مسکونی خود را وقف کرد و آن را به محلی برای برگزاری مراسم عزاداری سید الشهدا تبدیل کرد به گونه ای که در این خانه که در چهارراه سیروس تهران واقع شده، هنوز بعد از ١۵٠ سال این مراسم به سبک و سیاق قدیمی خود برگزار می شود.

از همین زمان بود که جمع های مختلف نام های متفاوتی نیز گرفتند. سجادیه، حسینیه، مهدیه( محل برگزاری مراسم مخصوص حضرت مهدی(عج) )، تکیه و … مکان هایی شدند که هر کدام برای مناسبتی خاص مراسم برگزار می کردند به عنوان مثال در تکیه مخصوص برگزاری مراسم عزاداری محرم مردم دور تا دور مکان مورد نظر می نشستند و عده ای که در وسط تکیه بودند سینه زنی می کردند در وسط این تکایا مراسم تعزیه خوانی نیز برگزار می شد و مکان آن به گونه ای بود که مردمی که دور تا دور نشسته بودند، برای دیدن تعزیه اشراف کامل داشتند.

هر چند که اکنون شکل و شمایل این تکایا تغییر کرده است اما برخی از آنها چند منظوره ساخته می شد مانند تکیه تجریش که در زمان غیر از محرم به عنوان بازار میوه و تره بار از آن استفاده می شود. اما برخی تکایا مانند تکیه نیاوران یک کاربری دارد.

تکیه معروف دیگر تهران، تکیه رضا قلی خان نام دارد که متعلق به فردی به همین نام بوده است. از این تکیه که آن هم در نزدیکی چهارراه سیروس و خانه سادات اخوی واقع شده است، تنها بخش حسینیه آن با سقف محرابی اش باقی مانده، چون در دوره قاجار که ساختمان های خیابان چهار راه سیروس تخریب شد بسیاری از بخش های آن در طرح توسعه خیابان از بین رفت سقاخانه آن نیز به مکانی متروک تبدیل شده است با این حال این تکیه در این ایام میزبان اهالی محل است.

تکیه درخونگاه هم از تکایای معروف تهران است که به نخل قدیمی اش شهرت دارد و در نقشه های بسیار قدیمی تهران، نام آن ذکر شده است.

هر محله ای در تهران دارای یک تکیه بوده است مانند تکیه آقا بهرام اسماعیل بزار، افشارها، بربری ها، پهلوان شریف، پامنار … اما برخی از آنها به دلیل نام و رسم متولی اش و یا قدمتش اکنون از تکایای معروف تهران به حساب می آیند که بر خلاف تصور بسیاری از آنها با وجود معماری زیبا و قدیمی در فهرست میراث فرهنگی قرار ندارد و رو به تخریب هستند مانند تکیه امین الضرب که چندی پیش بدون اطلاع سازمان میراث فرهنگی تخریب شد.

از آنجا که طی سالها مردم مختلفی با فرهنگ های متفاوت وارد کلانشهر تهران و پایتخت شدند، هر کدام با هر قوم و قبیله ای در محل سکونت خود جمعی را برای برگزاری این مراسم تشکیل دادند و اکنون بعد از سالها هنوز هم این آیین ها را در جای جای تهران می توان دید.

برخی مانند افغانی های مقیم ایران در مسجد سید مهدی لاله زاری خیابان منتهی به شهرری زنجیز زنی و مراسم عزاداری برگزار می کنند زنجیرهای این عزاداران حسینی بسیار سنگین است.

برخی از بازاریان نیز در مسجد ملک بازار تهران صنف خرازها جمع می شوند و غذای دو رنگ نذری را همانند گذشته در مجمع‌های بزرگ ریخته و پخش می کنند. آنها هم گردهم می آیند و سینه و زنجیز می زنند.

در بازار ترکها هم رسم است که “یرالما یومورتا” ( تخم مرغ، سیب زمینی و نان) و نوعی چای یا قهوه نذر می کنند. سوز نوحه‌ها و عزاداری های این قوم ایرانی بسیار زبانزد است.

اما پر شورترین نوحه ها از آن کربلایی های مقیم تهران است که در چهارراه گلوبندک خیمه بزرگی را علم کرده و آن را در روز عاشورا آتش می زنند. نظم و ترتیب کربلایی ها در اجرای مراسم سینه زنی و نوحه خوانی به زبان عربی ویژگی این افراد است.

علم کشی در روز سوم شهادت به نشانه روانه شدن طایفه بنی اسد در خیابان های اصلی تهران برگزار می شود و علم های هر هیئت پشت سر یکدیگر در خیابانها گردانده می شوند.

مراسم عزاداری در شهرهای دیگر نیز به سبب آداب و رسوم گذشته همچنان در برخی از محلات معروف شهرها به همان سبک برگزار می شود به عنوان مثال در شهر قزوین زنان، بیل به دست به یاد قوم بنی اسد که اجساد واقعه کربلا را دفن کردند، روز سوم شهادت امام حسین (ع) از خانه ها بیرون آمده و عزاداری می کنند. مردم در اردبیل هم خود را با گل می شویند و سینه می زنند در تهران برخی از قومیت ها گل به سر می مالند.

در هر محله از تهران و یا هر شهر از ایران هر آداب و رسومی با هر نوع کیفیت اجرایی که ویژه ایام محرم برگزار می شود تنها نماد این است که عزاداران در غم این ماه شریک غم اهل بیت عصمت و طهارت (ع) باشند، حال سینه زنی و موی پریشانی در شهرهای جنوبی باشد و یا زنجیرزنی در شهرهای شمالی.
منبع: مهر


آشنایی با آداب و رسوم مردم کاشان در ایام محرم

مردم کاشان مانند همه مردم ایران از آغاز ماه محرم شروع به برپایی خیمه و تکیه برای عزاداری امام سوم شیعیان می‌کنند.
درست مانند هر شهر از شهرهای ایران، مردم کاشان نیز برای مراسم مربوط به ماه محرم و به خصوص عاشورا و تاسوعا علاوه بر مراسم کلی، از یک سری آیین های بومی نیز استفاده می‌کنند.

سالیان سال است که مردم کاشان در ظهر عاشورا و همزمان با اوج گرفتن مراسم عزاداری نخل بلند می کنند.

این نخل که به نوعی به خیمه و جهاز شتر امام اشاره دارد بر روی سر و دست مردان کاشانی قرار می‌گیرد و گرد یک محوطه به گردش درمی‌آید.

مردم کاشان بلند کردن این خیمه را از واجبات مراسم عاشورا می دانند و بر اساس یک نقل قول قدیمی در سالی که رضا خان پهلوی برپایی تکایا و هیات‌های مذهبی را ممنوع کرده بود، این نخل در ظهر عاشورا خودبخود سه پله از محل استقرارش پایین آمده است.

در روز تاسوعای حسینی مردم کاشان نانی به نام نان عباسعلی را در زیر نخل بعنوان نذری پخش می کنند. این نان یک نوع نان شیرمال ساده است که عموما نذر سلامت بچه ها می‌شود.

آشنایی با آداب و رسوم مردم کاشان در ایام محرم

در این ایام در کاشان سفره حضرت عباس هم پهن می شود. در این سفره ازحاضرین فقط با نان و ماست پذیرایی می شود و مانند همه مراسم دیگر این شهر به مردم گلاب تعارف می شود.

غذای سنتی روز عاشورا در کاشان گوشت لوبیاب است. این غذا از گوشت گوسفندی و لوبیا سفید تهیه می شود و در آن از رب استفاده نمی شود. این غذا مانند آبگوشت در ظرف های کاسه مانند ریخته می شود و با نان خورده می شود.

در شب شام غریبان نیز مردم مانند همه شیعیان دیگر، شمع روشن می‌کنند و دستجمعی به خواندن اشعار و نوحه‌های مذهبی مشغول می شوند.
منابع: همشهری آنلاین، shora.bijar
 
بالا